سید محمدحسن مجتهد اصفهانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سیدمحمدحسن بن محمدتقی مجتهد موسوی خواجوئی اصفهانی،
عالم فاضل
زاهد متقی، جامع معقول و منقول از علمای
قرن سیزدهم هجری در
اصفهان می‌باشد.
سیّدمحمّدحسن مجتهد بن سیّدمحمّدتقی مستجاب‌الدّعوه بن سیّدمحمّدسعید بن سیّدمحمّدصادق موسوی خواجوئی،
عالم فاضل
زاهد متقی، جامع معقول و منقول
[از علمای
قرن سیزدهم هجری
]. در سال ۱۲۰۷ق در
اصفهان متولّد شده و نزد پدر دانشمند و
ادیب خود و جمعی از بزرگان علماء همچون
آخوند ملّاعلی نوری،
میرزا ابوطالب اصفهانی (صاحب حاشیه
سیوطی)،
حاج محمّدابراهیم کلباسی و
سیّدمحمّدباقر حجّةالاسلام شفتی تحصیل نموده و احتمالاً از محضر
آقاسیّدصدرالدّین محمّد عاملی نیز کامیاب شده و در سنه ۱۲۴۵ق به
تهران رفت و مدّتی در آنجا ساکن و با
علماء آن سرزمین محاورت و مصاحبت داشت. سپس قصد
هجرت به
عتبات عالیات نمود. در راه مدّتی در
کرمانشاه توقف نموده، مدّتی نزد یکی از فرزندان
آقامحمّدعلی بهبهانی درس خواند. سپس به
نجف اشرف رفته و ۲ سال نزد علمای آنجا به تکمیل تحصیلات خود پرداخته و به اصفهان مراجعت نمود.
او از جمعی از فحول مجتهدین به اجازات روایتی و
اجتهاد مفتخر گردیده که از آن جمله است:
سیّدرضا بحرالعلوم فرزند
علّامه بحرالعلوم،
آقامحمّد رضی، سیّدصدرالدّین محمّد عاملی،
ملّامحمّدمهدی قمبوانی و
میرزا محمّدمهدی نایب الصدّر.
سیّدمحمّدحسن مجتهد سال‌ها در اصفهان به تدریس و
ترویج دین و
ارشاد مردم مشغول بوده و سرانجام در
ماه جمادی الاولی سال ۱۲۶۳ق وفات یافته و در تکیه خانوادگی در
تخت فولاد و جنب مزار پدر بزرگوار خود مدفون شد.
وی را تالیفات فراوانی است که از آن جمله است:
۱. «حاشیه بر حاشیه سیوطی» میرزا ابوطالب اصفهانی ۲. «حاشیه بر شرح لمعه» ۳. «حاشیه بر شوارع
الهدایه» تالیف حاج محمّدابراهیم کلباسی ۴. «حاشیه بر شوارق الالهام» ۵. «حاشیه بر قوانین المحکمه» ۶. «حاشیه بر رساله عدم جواز تقلید میّت» تالیف حاج محمّدابراهیم کلباسی ۷. «حاشیه بر رساله حجیّت مظنّه» تالیف
سیّدمحمّد مجاهد ۸. «حاشیه بر صمدّیه» ۹. «رساله جبتیّه» ۱۰. «رساله در اختلاف معانی الفاظ شرعیّه» ۱۱. «رساله در جنایت‌ام ولد»
[که نسخه خطی اصل آن به ضمیمه مجموعه شماره ۱۴۸۰ در کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی در
قم موجود است.
] ۱۲. «رساله در شیربها» ۱۳. «رساله در حکم زنی که خود را بلامانع معرفی کند» ۱۴. «رساله در احیای موات» ۱۵. «رساله در شرط ضمن العقد» ۱۶. «رساله در تسامح ادله سنن» ۱۷. «رساله در معرفت خدا و پیامبر و امام (علیهم‌السلام)» ۱۸. «رساله در ردّ مظالم» که به شماره ۱۴۸۰/۵ در کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی موجود است. ۱۹. «رساله در انفراد طلاق به عوض خلع» ۲۰. «رساله در اعجاز قرآن»
[به
عربی که به شماره ۶۷۳ در کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی در قم موجود است و مرحوم استاد
سیّدمصلح‌الدّین مهدوی نوه مؤلّف این کتاب، آن را در سال ۱۳۶۵ق به چاپ رسانده‌اند. تاریخ تالیف کتاب شب‌جمعه ۱۹
شوال ۱۲۵۴ق است.
] ۲۱. «سؤال و جواب در ارث» ۲۲. «شرح مبحث شکوک» کتاب «
منهاج الهدایه» استادش حاج محمّدابراهیم کلباسی،
[که تالیف آن در شب یک‌شنبه ۵
شعبان ۱۲۵۳ق به پایان رسیده و اکنون به شماره ۱۴۸۰/۶ در کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی در قم موجود است.
] ۲۳. «شرح کتاب مراح الارواح» در صرف ۲۴. «شرح تهذیب المنطق» تفتازانی ۲۵.
[«جامع الفقهی»
] یک دوره فقه استدلالی در ۶مجلد
[که آغاز تالیف آن سال ۱۲۴۸ق و پایان تالیف در
ربیع الثّانی ۱۲۵۴ق بوده و اکنون به شماره‌های ۱۵۱۴ ۱۵۱۳ ۱۵۱۲ ۱۵۱۱ و ۱۵۱۵ در کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی موجود است.
] ۲۶. «مهجه الفؤاد» در «شرح ارشاد الاذهان»
علّامه حلّی، که در ۱۴ مجلد کوچک در سال ۱۲۴۲ق و پس از آن تالیف شده است.
] ۲۷. «نصایح العلماء» در نصیحت خطاب به فرزندش
حاج سیّدمهدی نحوی ۲۸. «مناسک حج» ناتمام ۲۹. «رساله در اصالت برائه» ناتمام ۳۰. «شرح بر شرح رضی بر شافیه»
]۳۱. «اصول الایمان» به عربی که در سال ۱۲۴۱ق تالیف شده و به شماره ۱۴۸۰/۳ در کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی در قم موجود است.
]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۲، ص۴۶۵-۴۶۷.
