• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سِرّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





سِرّ (به کسر سین) از واژگان نهج البلاغه به معنای نهان و امر پوشیده است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند: سریره (به فتح سین) به معنای امر پوشیده است.
موارد زیادی از این واژه در «نهج البلاغه» آمده است.



سِرّ به معنای نهان و امر پوشیده آمده است. «السِرّ: الّذی یَکتُم» راغب گوید: حدیثی که در نفس مکتوم است. جمع آن اسرار است و اسرار از باب افعال: پنهان داشتن است «سریره» امر پوشیده، جمع آن سرائر می‌باشد.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - قدر - حکمت ۲۸۷

از امام علی (علیه‌السلام) از «قدر» سؤال شد فرمود: «طَريقٌ مُظْلِمٌ فَلا تَسْلُكوهُ، وَ بَحْرٌ عَميقٌ فَلا تَلِجوهُ، وَ سِرُّ اللهِ فَلا تَتَكَلَّفوهُ.» یعنی «راه تاریکی است داخلش نشوید، دریای عمیقی است در آن فرو نروید و سرّ خداست خود را در دانستن آن به تکلّف نیاندازید بلکه اعمال خودتان را بکنید و به قضا و قدر اتکال ننمائید.»

۲.۲ - طلحه و زبیر - نامه ۵۴

به طلحه و زبیر که گفته بودند: ما با اکراه بیعت کرده‌ایم نوشته: «وَ إِنْ كُنْتُما بايَعْتُماني كارِهَيْنِ، فَقَدْ جَعَلْتُما لي عَلَيْكُما السَّبيلَ بِإِظْهارِكُما الطّاعَةَ، وَ إِسْرارِكُما الْمَعْصِيَةَ.» «اگر از روی اکراه بیعت کرده‌اید راه مرا بر خود باز کرده‌اید (من می‌توانم از شما اطاعت بخواهم) زیرا که اظهار اطاعت کرده و مخالفت را پنهان داشته‌اید.»

۲.۳ - اصلاح باطن - حکمت ۴۱۳

امیرالمومنین (علیه‌السلام) درباره اصلاح باطن فرموده: «مَنْ أَصْلَحَ سَرِيرَتَهُ أَصْلَحَ اللهُ عَلاَنِيَتَهُ» «هر که باطن خویش را اصلاح کند، خداوند ظاهرش را اصلاح خواهد کرد.»
موارد زیادی از واژه سرّ در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۵۲۷.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۳، ص۳۲۸.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۴۰۴.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۴۰۴.    
۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۴۷، حکمت ۲۸۷.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۲۲، حکمت ۲۸۷.    
۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۵۲۶، حکمت ۲۸۷.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۰۹، حکمت ۲۸۷.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۵۸.    
۱۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۵۹.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۲۱۰.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۳۷۶.    
۱۳. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۱۸۱.    
۱۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۳۱، نامه ۵۴.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۲۲، نامه ۵۴.    
۱۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۴۴۶، نامه ۵۴.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۹۵، نامه ۵۴.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۱۲.    
۱۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۱۳.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۱۶۲.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۳۲۷.    
۲۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۱۳۱.    
۲۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۸۲، حکمت ۴۱۳.    
۲۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۵۴، حکمت ۴۲۳.    
۲۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۵۵۱، حکمت ۴۲۳.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۴۳، حکمت ۴۲۳.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۵۶.    
۲۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۵۶.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۵، ص۴۰۸.    
۳۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۵۰۲.    
۳۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۶۸.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سرّ»، ج۱، ص۵۲۷.    






جعبه ابزار