سَوْط (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سَوْط (به فتح سین و سکون واو) از
واژگان نهج‌البلاغه، شلاقی است كه از پوست بافند.
از این مادّه شش مورد در
نهج‌البلاغه آمده است.
سَوْط به معنای شلاقی است كه از
پوست بافند.
آن در
اصل به معنى آميختن است، شلّاق را از آن، سوط گويند كه تارهاى آن به هم آميخته است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
پس از آنكه به
خلافت رسيد و
بیعت عمومى واقع شد، در ضمن كلامى فرمود:
«أَلا وَ إِنَّ بَلِيَّتَكُمْ قَدْ عادَتْ كَهَيْئَتِها يَوْمَ بَعَثَ اللهُ نَبِيَّهُ (صلى‌الله‌عليه‌وآله)... وَ لَتُغَرْبَلُنَّ غَرْبَلَةً، وَ لَتُساطُنَّ سَوْطَ القِدْرِ، حَتَّى يَعودَ أَسْفَلُكُمْ أَعْلاكُمْ، وَ أَعْلاكُمْ أَسْفَلَكُمْ.» «امتحانتان برگشت مانند روزی كه
خداوند پیامبرتان را بر انگيخت... حتما غربال مى‌شويد غربال كامل، و به هم آميخته مى‌شويد مانند آميخته شدن محتويات
دیگ، تا پائينتان بالايتان و بالايتان پائينتان گردد.»
اشاره به
حکومت عدل است كه مى‌خواست بدعت‌هاى گذشته را از بين ببرد و
حق را به حقدار بدهد.
به عاملان
خراج نوشته:
«وَ لا تَضْرِبُنَّ أَحَداً سَوْطاً لِمَكانِ دِرْهَم، وَ لا تَمَسُّنَّ مالَ أَحَد مِنَ النّاسِ، مُصَلٍّ وَ لا مُعاهَد.» «براى يک
درهم به كسى
تازیانه نزنيد، به
مال كسى
دست درازى نكنيد،
مسلمان و اهل
نماز باشد يا اهل
ذمّه.»
«سياط» جمع سوط است.
درباره
ظلم به دیگران فرمود:
«الْقِصاصُ هُناكَ شَديدٌ، لَيْسَ هُوَ جَرْحاً بِالْمُدَى وَ لا ضَرْباً بِالسِّياطِ، وَ لكِنَّهُ ما يُسْتَصْغَرُ ذلِكَ مَعَهُ.» «و امّا گناهى كه بدون كيفر نمى‌ماند،
ظلم بندگان به يک‌ديگر است كه
قصاص در آن جا شديد است. اين قصاص، مجروح ساختن با كارد يا زدن با تازيانه نيست؛ بلكه چيزى است كه اين‌ها در برابرش كوچک است.»
از این ماده شش موارد در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سوط»، ج۱، ص۵۶۳.
