• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سَنَح (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





سَنَح (به فتح سین و نون) از واژگان نهج‌البلاغه، به معنای مرور و گذشتن از چپ به راست است. اين کلمه سه بار در نهج‌البلاغه استفاده شده است.



سَنَح به معنای مرور و گذشتن از چپ به راست است. سانح آنكه از طرف راست آيد به عكس بارح كه از طرف چپ آيد. و نيز به معنى ظهور و آشكار شدن باشد.


مواردی که در «نهج‌البلاغه» آمده است به شرح ذیل می‌باشد.

۲.۱ - خطبه ۷۰

امیر‌المومنین علی (علیه‌السلام) بعد از ضربت خوردن از طرف ابن ملجم فرمود: «مَلَكَتْنِي عَيْنِي وَأَنَا جَالِسٌ، فَسَنَحَ لي رَسُولُ اللهِ(صلى الله عليه وآله): يَا رَسُولَ اللهِ، مَاذَا لَقِيتُ مِنْ أُمَّتِكَ مِنَ الاَْوَدِ وَاللَّدَدِ؟.» «همان طور كه نشسته بودم، خواب چشمانم را فرا گرفت، رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) را به خواب ديدم، و عرض كردم چقدر كارشكنی‌ها و لجاجت و دشمنيها را كه از امّتت ديدم.» (شرح های خطبه:)

۲.۲ - حکمت ۱۰۸

درباره قلب انسان فرموده: «وَذلِكَ الْقَلْبُ، وَلَهُ مَوَادّ مِنَ الْحِكْمَةِ وَأَضْدَادٌ مِنْ خِلاَفِهَا، فَإِنْ سَنَحَ لَهُ الرَّجَاءُ أَذَلَّهُ الطَّمَعُ.» «و آن قلب اوست، و اين شگرفى به خاطر آن است كه انگيزه‌هايى از حکمت و ضدّ آن در آن جمع است. هرگاه آرزوها در آن ظاهر شود، طمع او را ذليل خواهد كرد.» (شرح های حکمت:)

۲.۳ - نامه ۲۸

حضرت خطاب به معاویه فرمود: «وَهذِهِ حُجَّتِي إِلَى غَيْرِكَ قَصْدُهَا، وَلكِنِّي أَطْلَقْتُ لَكَ مِنْهَا بِقَدْرِ مَا سَنَحَ مِنْ ذِكْرِهَا.» «و اين خلاصه حجّت و دلیل من است حتّى در برابر غير تو؛ من به همين خلاصه و كوتاهى اكتفا كردم كه جاى شرحش نيست!.» (شرح های نامه:)


سه مورد از این کلمه در نهج‌البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۵۵۵.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۳۷۵.    
۳. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۷۲۶.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۱۲۹.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۱۴.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۹۹، خطبه ۷۰.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۳۳.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۱۲.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۱۳.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۳، ص۱۴۸.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۲۵.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۱۲.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۷۹۵.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۷۵.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۸۷، حکمت ۱۰۸.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۵۹.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۰۱.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۰۱.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۲، ص۶۴۲.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۱۶۳.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۲۷۱.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۶۲۳.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۳۸.    
۲۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۸۸، نامه ۲۸.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۰۷.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۵۰.    
۲۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۶۴.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۹، ص۴۲۱.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۱۷۸.    
۳۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۱۸۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سنة»، ج۱، ص۵۵۵.    






جعبه ابزار