• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سَلْب (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





سَلْب (به فتح سین و سکون لام) از واژگان نهج البلاغه به معنای گرفتن با قهر است. این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند: اِسْتِلاب (به کسر الف و سکون سین و کسر تاء) به معنای اختلاس و گرفتن و ربودن است. هیجده مورد از این واژه در نهج البلاغه آمده است.



سَلْب به معنای گرفتن با قهر آمده است. «سلبه سلبا: انتزعه من غیره قهرا» اِسْتِلاب به معنای اختلاس و گرفتن و ربودن است.


امام علی (علیه‌السلام) درباره فقر و بی‌چاره‌گی فرموده: «إِذَا أَقْبَلَتِ الدُّنْيا عَلى أحَد أَعارَتْهُ مَحاسِنَ غَيْرِهِ، وَ إِذَا أَدْبَرَتْ عَنْهُ سَلَبَتْهُ مَحاسِنَ نَفْسِهِ.» «چون دنیا به کسی روی آورد خوبی‌های دیگران را به او عاریه می‌آورد (همه او را تحسین کرده و خوبی‌ها را به او نسبت‌ می‌دهند) و چون از کسی روی گرداند خوبی‌های خودش را نیز سلب می‌کند، (آری این چنین است).» (شرح‌های حکمت: )
به آن حضرت گفته شد: خوارج همه‌اش کشته شدند، فرمود: «كَلاَّ وَ الله، إِنَّهُمْ نُطَفٌ فِي أَصْلابِ الرِّجالِ، وَ قَراراتِ النِّساءِ، كُلَّما نَجَمَ مِنْهُمْ قَرْنٌ قُطِعَ، حَتَّى يَكُونَ آخِرُهُمْ لُصُوصاً سَلاَّبينَ.» یعنی: «نه به خدا تمام نشده‌اند بلکه آنها نطفه‌هایند در پشت‌های مردان و رحم‌های زنان، هر موقع شاخی (فرماندهی) از آنها آشکار شود بریده می‌شود تا آخر به صورت سارق مسلّح در می‌آیند.» (شرح‌های خطبه: )
«اسْتَلَبَتْهُ الْغِرَّةُ» یعنی «غفلت او را ربود.» (شرح‌های حکمت: )


هیجده مورد از واژه نجو در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۵۴۳.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۲، ص۸۳.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۴۱۹.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۷۰، حکمت ۵.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۵۳، حکمت ۸.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۴۷۰، حکمت ۹.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۳۵، حکمت ۹.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۱۳.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۱۴.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۸۱.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۲۳.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۱۰۵.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۱۹، خطبه ۵۹.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۰۳، خطبه ۵۹.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۹۴، خطبه ۶۰.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۲۱، خطبه ۶۰.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۳۱.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۳۲.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۶۷۳.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۴، ص۳۷۵.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۵، ص۷۳.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۹۶، حکمت ۱۰۳.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۷۵، حکمت ۱۰۸.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۴۸۷، حکمت ۱۰۸.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۵۹، حکمت ۱۰۸.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۰۱.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۰۲.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۶۴۳.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۱۶۴.    
۳۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۲۷۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سلب»، ج۱، ص۵۴۳.    






جعبه ابزار