سخی سرور سلطان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سخی سرور سلطان،
صوفی سلسلۀ چِشتیه در قرن ششم است.
اطلاعات موجود دربارۀ او اندک است.
سیداحمد، مشهور به سخی سرور سلطان، در ۵۲۴ در کُرسی کوت/ سیالکوتِ شهر مُلتان به دنیا آمد.
القاب متعددی برای او ذکر کرده‌اند، از جمله پیر خانو، لکهی‌خان، لکه داتا .
پدرش، زین‌العابدین، از سادات حسینی بود که از سرزمین های عربی به سیالکوت
مهاجرت کرده بود.
زین‌العابدین از صوفیان ملتان به شمار می‌رفت؛ بنابراین، سخی در ابتدا
مرید پدر خود شد.
آنگاه به بغداد رفت و مدتی نزد عبدالقادر گیلانی و سپس شیخ شهاب‌الدین سهروردی به سیر و سلوکپرداخت.
پس از آن، در بازگشت به هند ، در چشت توقف کرد و در آن‌جا به خواجه مودود چشتی دست ارادت داد و خرقه خلافت و اجازه دستگیری دریافت نمود.
سخی در مدتی که نزد خواجه مودود بود، به چوپانی و زراعت پرداخت، سپس به لاهور رفت و از مولوی محمداسحاق لاهوری علوم ظاهری آموخت.
بعد از آن به سودبرا (یکی از روستاهای ناحیه وزیرآباد) رفت و به سیروسلوک و ارشاد مردم پرداخت
در همان‌جا بود که به سخی سرور و لکه داتا مشهور شد، چون کسی از نزد او محروم بازنمی‌گشت.
به همین دلیل
کراماتی هم به او نسبت داده‌اند.
سخی پس از مدتی به
زادگاه خود بازگشت و به تعلیم و تربیت مریدان پرداخت.
در آن‌جا افراد زیادی به او دست ارادت دادند؛ ازاین‌رو، عده‌ای از روی
کینه ، او و همسر و برادرش (عبدالغنی) و پسرش (سراج‌الدین معروف به سید راج) را در ۵۷۷ به قتل رساندند.
مزار او در سیالکوت است
؛ اما کوثر
مزار او را در
دیره غازی‌خان پنجاب دانسته و آرمان سرحدی
نیز آن را در موری دروازۀ لاهور ذکر کرده است.
عُرس سخی هر سال در ۱۱ آوریل برگزار می‌شود
اما آرمان سرحدی
تاریخ عرس را ۲۹ اوت هر سال نوشته است.
از سخی سرور اثری گزارش نشده است، فقط کتابی با نام شجره‌نامه پیروان سروریه وجود دارد که دربارۀ زنجیرۀ تبار و پیروان سروریه است .
در منطقه نِگاهه پنجاب، خانقاهی به نام سخی سرور بنا شده است.
حکومت پاکستان در ۱۳۳۹ش/ ۱۹۶۰ ادارۀ اوقاف را تأسیس کرد و اکثر خانقاهها را تحت پوشش خود قرار داد و ساماندهی
خانقاه سخی سرور هم به این اداره محول شد.
امروزه سخی سرور پیروان زیادی دارد، که بیش‌تر به سروریه ، سلطانیه ، نگاهیه، سیوک سخی سرور، سلطانی‌رام رای، نگاهه پیر و دهونگَل سیوک معروف‌اند.
جالب توجه آن‌که برخی هندوان هم به وی معتقد و به «سلطانی» مشهورند .
اکثر پیروان او در پنجاب، گُجرات، بلوچستان ، ملتان و لاهور سکونت دارند.
(۱) امان‌اللّه‌خان آرمان سرحدی، عرس اورمیلی، لاهور ۱۹۵۸.
(۲) غلامعلی آریا، طریقه چشتیه در هند و پاکستان، تهران ۱۳۸۳ش.
(۳) محمداکرام، آب کوثر، لاهور ۲۰۰۲.
(۴) مقبول بیگ بدخشانی، «سخی سرور سلطان»، در اردو دائره معارف اسلامیه، لاهور ۱۹۷۳.
(۵) عبدالرشید، داتا گنج بخش، زندگینامه و تعالیم شیخ‌ابوالحسن
علی
بن عثمان هجویری، ترجمه احمد سمیعی، تهران ۱۳۴۹ش.
(۶) غلام‌سرور لاهوری، خزینة الاصفیاء، نولکشور ۱۳۳۲/۱۹۱۴.
(۷) انعام
الحق کوثر، تذکره صوفیائی بلوچستان، لاهور ۱۹۸۶.
(۸) شمیم محمود زیدی، احوال و آثار شیخ بهاءالدین زکریا ملتانی و خلاصه‌العارفین، راولپندی ۱۳۵۳ش/۱۳۹۴.
(۹) احمد منزوی، فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان، اسلام‌آباد ۱۳۶۹ش
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «سخی سرور سلطان»، شماره۵۴۶۵.
