سال 65 هجری قمری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سال ۶۵ هجری قمری، شصت و پنجمین سال از قرن ۱ قمری مصادف با سال ۶۳ هجری شمسی است. در این سال رویدادها و وقایع نظامی و غیرنظامی مختلفی در جهان اسلام رخ داد، مانند: به قدرت رسیدن مروانیان، وقوع
نبرد مرج راهط، رویارویی
توابین به رهبری
سلیمان بن صرد با شامیان به رهبری
عبیدالله بن زیاد و درگذشت برخی از شخصیت‌های مشهور مانند
سلیمان بن صرد و ... .
• اعراب یمانی در منطقه جابیه اردن گرد آمدند و با
مروان بن حکم بیعت کردند.
•
ضحاک بن قیس فهری، چون چشم طمع به خلافت داشت و مردم را به بیعت با خود فرا خواند. قیسیان و مردم شام و قنسرین و حمص با وی بیعت کردند.
• پس از پیروزی یمانی‌ها بر قیسیان در نبرد «
مرج راهط» و کشته شدن ضحاک در آن نبرد، امر خلافت برای مروان بن حکم سامان گرفت و بدین سان، دوران حکم‌رانی
مروانیان آغاز شد و دوران حکومت سفیانی به پایان رسید.
• مروان بن حکم
مصر را از
عبدالله بن زبیر باز پس گرفت و کارگزار عبدالله را در آن‌جا کشته پسرش،
عبدالعزیز بن مروان را به ولایت آن ناحیه گمارد.
• مروان بن حکم پس از شش ماه خلافت، درگذشت و با فرزندش،
عبدالملک بن مروان، به عنوان
خلیفه بیعت شد.
• عبدالملک بن مروان، برادرش عبدالعزیز را بر ولایت مصر باقی گذارد و علاوه بر آن، ولایت افریقیه را ضمیمه مناطق تحت امر او کرد.
• مرگ کنستانتینِ چهارم و نصب پسرش یوستی نیانوس دوم، به‌عنوان امپراتور روم.
• شیوع بیماری طاعون از
عراق به
شام.
• جنگ میان ضحاک بن قیس فهری و مروان بن حکم در «مرج راهط»: قیسیان طرفدار ضحاک بن قیس فهری و یمانی‌های طرفدار مروان بن حکم وارد نبردی تمام عیار با یک‌دیگر شدند. این نبرد، در «مرج راهط» به وقوع پیوست و طی آن یمانی‌ها پیروز شدند و ضحاک کشته شد. این جنگ سبب ریشه‌دار شدن دشمنی میان قیسیان و یمنی‌ها شد و حس انتقام‌جویی را در آنان تقویت کرد. و موجب بروز جنگ‌ها و برخوردهایی میان این دو طایفه موسوم، به «
الایام» شد، مانند «
یوم ماکسین» در سال ۶۵ ق؛ «
یوم الثرثار» و «
یوم الفدین» در سال ۷۰ ق.
• این نبردها که به پیروزی یک‌طرف می‌انجامید موجب تازه‌تر شدن دشمنی دو طایفه گردید، تا جایی که این جنگ‌ها و برخوردها، فروپاشی حکومت امویان را فراهم کرد.
• جنگ میان
بنی‌امیه و
ابن زبیر: عبدالملک بن مروان، سپاهی به فرماندهی عبیدالله بن زیاد تدارک دید و آنها را از راه
موصل برای بازپس‌گیری عراق از دست پسر زبیر اعزام کرد.
•
توابین: توابین به پیشوایی
سلیمان بن صرد، رهسپار جنگ با عبیدالله بن زیاد شدند و در «
عین الورده» (ناحیه‌ای بین حرّان و نصیبین) با او مصاف کردند. عبیدالله با آنان جنگید و شکستشان داد و رهبر آنان، سلیمان بن صرد را به قتل رساند.
•
خوارج:
نافع بن ازرق، پیشوای خوارج، به سرکردگی سپاهی از خوارج، از اهواز راهی
بصره شد و
عبدالله بن حارث، امیر بصره نیز سپاهی را به فرماندهی
مهلب بن ابی‌صفره به مصاف آنان فرستاد. دو سپاه در کنار «
رودخانه دجیل» با هم نبرد کردند که در این نبرد،
ابن ازرق کشته شد و
عبیدالله بن ماحوز، به‌جای وی، رهبری خوارج را بر عهده گرفت.
•
ابن بجدل.
•
حبیش بن دلجه.
•
سلیمان بن صرد.
•
صخر مزنی.
•
عبدالله ازدی.
•
عبدالله بن
عمرو بن عاص.
•
عبدالله بن مسعده.
•
کنستانتین چهارم.
•
مالک بن هبیره سکونی.
•
مروان بن حکم.
•
نافع بن ازرق.
•
نابغه جعدی.
•
نعمان بن بشیر.
•
ولید بن عصیر.
عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۲۱۶.
