زیان در آخرت (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عواملی مانند
کفر،
ارتداد،
افترا به خداوند و ... سبب زیان و ضرر در آخرت خواهد شد. در این مقاله آیات مرتبط با زیان در آخرت معرفی می‌شوند.
عواملی که سبب خسران و زیان در آخرت می‌شوند عبارتند از:
بازگشت از
ایمان به
کفر سبب
خسارت در آخرت:
«من كفر باللّه من بعد إيمنه ...• لا جرم أنّهم فى الأخرة هم الخسرون؛
كساني كه بعد از ايمان كافر شوند ... و قطعا آنها در آخرت زيانكارانند. »
افترا به خدا، در پى دارنده
زیان آخرتى:
«ومن أظلم ممّن افترى على اللّه كذبا ...• لا جرم أنّهم فى الأخرة هم الأخسرون؛
چه كسي ستمكارتر است از آنها كه بر خدا افترا مي‌بندند ... آنها مسلما در سراي آخرت از همه زيانكارترند.»
فرو رفتن در انديشه و سخنان
باطل، سبب
تباهی عمل و زيان‌كارى در دنيا و آخرت:
«... و خضتم كالذى خاضوا أولئك حبطت أعملهم فى الدّنيا و الأخرة و أولئك هم الخسرون؛
... شما نيز از بهره خود (در اين راه) استفاده كرديد همان گونه كه آنها استفاده كردند شما (در كفر و نفاق و استهزاي مومنان فرو رفتيد همانگونه كه آنها فرو رفتند، (ولي سر انجام) اعمالشان در دنيا و آخرت نابود شد و آنها زيانكارانيد. »
ترجيح دادن
دنیا بر
آخرت، باعث زيان‌كارى در آخرت:
«ذلك بأنّهم استحبّوا الحيوة الدّنيا على الأخرة• لاجرم أنّهم فى الأخرة هم الخسرون؛
اين بخاطر آنست كه زندگي دنيا (و پست) را بر آخرت ترجيح دادند، و خداوند افراد بيايمان (و لجوج) را هدايت نمي‌كند. و قطعا آنها در آخرت زيانكارانند.»
تزلزل در ايمان به خدا و
عبادت او، خسارت‌آفرين در آخرت:
«و من الناس من يعبد اللَّه على حرف فإن أصابه خير اطمأنّ به و إن أصابته فتنة انقلب على وجهه خسر الدّنيا و الأخرة ...؛
بعضي از مردم خدا را تنها با زبان مي‌پرستند (و ايمان قلبيشان بسيار ضعيف است) همين كه دنيا به آنها رو كند و نفع و خيري به آنان رسد حالت اطمينان پيدا مي‌كنند اما اگر مصيبتي به عنوان امتحان به آنها برسد دگرگون مي‌شوند و به كفر رو مي‌آورند! و به اين ترتيب هم دنيا را از دست داده اند و هم آخرت را ... »
به كارگيرى
جادو براى زيان رساندن به مردم، مايه خسارت آخرتى:
«... يعلّمون الناس السحر ... فيتعلّمون منهما ما يفرّقون به بين المرء و زوجه ... و يتعلّمون ما يضرّهم ولاينفعهم و لقد علموا لمن اشترله ما له فى الأخرة من خلق ...؛
... و به مردم تعليم سحر دادند ... آنها از آن دو فرشته مطالبي را مي‌آموختند كه بتوانند به وسيله آن ميان مرد و همسرش جدائي بيفكنند ... آنها قسمتهائي را فرا مي‌گرفتند كه براي آنان زيان داشت و نفعي نداشت، و مسلما مي‌دانستند هر كسي خريدار اين گونه متاع باشد بهرهاي در آخرت نخواهد داشت ....»
ظلم و ستمگرى موجب قرار گرفتن در زمره زيانكارترين افراد در آخرت:
«و من أظلم ...• لاجرم أنّهم فى الأخرة هم الأخسرون؛
چه كسي ستمكارتر است ... آنها مسلما در سراي آخرت از همه زيانكارترند.»
پذيرش آيينى غير از
اسلام، سبب زيان در آخرت:
«و من يبتغ غير الإسلم دينا فلن يقبل منه وهو فى الأخرة من الخسرين؛
و هر كس جز اسلام (و تسليم در برابر فرمان حق،) آييني براي خود انتخاب كند، از او پذيرفته نخواهد شد، و او در آخرت، از زيانكاران است.»
کفر عامل از دست دادن سرمايه وجودى و زيان‌كارى در آخرت:
الّذين يصدّون عن سبيل اللّه ويبغونها عوجا وهم بالأخرة هم كفرون• أولئك الّذين خسروا أنفسهم وضلّ عنهم مّا كانوا يفترون• لا جرم أنّهم فى الأخرة هم الأخسرون.
همانها كه (مردم را) از راه خدا باز مي‌دارند و راه حق را كج و معوج نشان مي‌دهند و به سراي آخرت كافرند. آنان كساني هستند كه سرمايه وجود خود را از دست دادند و تمام معبودهاي دروغين از نظرشان گم شدند. (بهمين دليل) آنها مسلما در سراي آخرت از همه زيانكارترند.»
كفر به خدا در پى دارنده خسارت آخرتى:
«من كفر باللّه ...• ... وأنّ اللّه لايهدى القوم الكفرين• لا جرم أنّهم فى الأخرة هم الخسرون؛
كساني كه بعد از ايمان كافر شوند ... و خداوند افراد بيايمان (و لجوج) را هدايت نمي‌كند. و قطعا آنها در آخرت زيانكارانند. »
كفر به معتقدات دينى، عامل دچار شدن به خسارت آخرتى:
«اليوم أحلّ لكم الطّيّبت وطعام الّذين أوتوا الكتب حلٌّ لّكم وطعامكم حلٌّ لّهم والمحصنت من المؤمنت والمحصنت من الّذين أوتوا الكتب من قبلكم إذا ءاتيتموهنّ أجورهنّ محصنين غيرمسفحين ولا متّخذى أخدان ومن يكفر بالإيمن فقد حبط عمله وهو فى الأخرة من الخسرين؛
امروز چيزهاي پاكيزه براي شما حلال شد و (همچنين) غذاي اهل كتاب براي شما حلال است و غذاي شما براي آنها حلال مي‌باشد و (نيز) زنان پاكدامن از مسلمانان و زنان پاكدامن از اهل كتاب حلال هستند هنگامي كه مهر آنها را بپردازيد و پاكدامن باشيد نه زناكار و نه دوست پنهاني و نامشروع گيريد، و كسي كه انكار كند آنچه را بايد به آن ايمان بياورد اعمال او باطل و بياثر ميگردد و در سراي ديگر از زيانكاران خواهد بود.»
كفر به آخرت، سبب
سرگردانی در دنيا و خسارت در آخرت:
«إنّ الّذين لا يؤمنون بالأخرة زيّنّا لهم أعملهم فهم يعمهون• أولئك الّذين لهم سؤ العذاب و هم فى الأخرة هم الأخسرون؛
كساني كه ايمان به آخرت ندارند اعمال (سوء) آنها را براي آنان زينت مي‌دهيم به طوري كه آنها سرگردان مي‌شوند.آنها كساني هستند كه عذاب بد (و دردناك) براي آنها است و آنها در آخرت زيانكارترين مردمند. »
در آیات قرآن افراد زیر به عنوان زیانکاران در آخرت معرفی شده‌اند.
افترا زنندگان به خدا، زيانكارترين مردم در آخرت:
«و من أظلم ممّن افترى على اللَّه كذبا أولئك يعرضون على ربهم ...• لاجرم أنّهم فى الأخرة هم الأخسرون؛
چه كسي ستمكارتر است از آنها كه بر خدا افترا مي‌بندند، آنان (روز رستاخيز) بر پروردگارشان عرضه مي‌شوند ... (بهمين دليل) آنها مسلما در سراي آخرت از همه زيانكارترند.»
جادوگران زيانكاران در آخرت:
«... يعلّمون الناس السحر ... فيتعلّمون منهما ما يفرّقون به بين المرء و زوجه ... و يتعلّمون ما يضرّهم و لاينفعهم و لقد علموا لمن اشترله ما له فى الأخرة من خلق ...؛
... و به مردم تعليم سحر دادند ... آنها از آن دو فرشته مطالبي را مي‌آموختند كه بتوانند به وسيله آن ميان مرد و همسرش جدائي بيفكنند ... آنها قسمتهائي را فرا مي‌گرفتند كه براي آنان زيان داشت و نفعي نداشت، و مسلما مي‌دانستند هر كسي خريدار اين گونه متاع باشد بهرهاي در آخرت نخواهد داشت....»
ستمگران مردمى زيان ديده در آخرت:
«و من أظلم ...• لا جرم أنّهم فى الأخرة هم الأخسرون؛
چه كسي ستمكارتر است ... (بهمين دليل) آنها مسلما در سراي آخرت از همه زيانكارترند.»
غافلان مردمى زيانكار در آخرت:
«... أولئك هم الغفلون• لا جرم أنّهم فى الأخرة هم الخسرون؛
آنها كساني هستند كه خدا (بر اثر فزوني گناه) بر قلب و گوش و چشمانشان مهر نهاده (به همين دليل چيزي نمي‌فهمند) و غافلان واقعي آنهايند.و قطعا آنها در آخرت زيانكارانند.»
کافران از زیانکاران در قیامت هستند.
انتخاب‌كنندگان دينى غير از
اسلام، مردمى زيانكار در آخرت:
«و من يبتغ غير الإسلم دينا فلن يقبل منه وهو فى الأخرة من الخسرين؛
و هر كس جز اسلام (و تسليم در برابر فرمان حق،) آييني براي خود انتخاب كند، از او پذيرفته نخواهد شد، و او در آخرت، از زيانكاران است.»
کافران به آخرت، زيانكاران در آن عالم:
«إنّ الّذين لا يؤمنون بالأخرة ...• ... و هم فى الأخرة هم الأخسرون؛
كساني كه ايمان به آخرت ندارند ... و آنها در آخرت زيانكارترين مردمند. »
كافران به معتقدات دينى، زيانكاران در عالم آخرت:
«... و من يكفر بالإيمن فقد حبط عمله و هو فى الأخرة من الخسرين؛
... و كسي كه انكار كند آنچه را بايد به آن ايمان بياورد اعمال او باطل و بياثر ميگردد و در سراي ديگر از زيانكاران خواهد بود.»
كافران به خدا، خسارت ديدگان در آخرت:
«من كفر باللَّه ...• لاجرم انهم فى الأخرة هم الخسرون؛
كساني كه كافر شوند ... و قطعا آنها در آخرت زيانكارانند. »
متزلزلان در دين زيانكاران در دنيا و آخرت:
«و من الناس من يعبد اللَّه على حرف فإن أصابه خير اطمأنّ به و إن أصابته فتنة انقلب على وجهه خسر الدّنيا و الأخرة ...؛
بعضي از مردم خدا را تنها با زبان مي‌پرستند (و ايمان قلبيشان بسيار ضعيف است) همين كه دنيا به آنها رو كند و نفع و خيري به آنان رسد حالت اطمينان پيدا مي‌كنند اما اگر مصيبتي به عنوان امتحان به آنها برسد دگرگون مي‌شوند و به كفر رو مي‌آورند! و به اين ترتيب هم دنيا را از دست داده اند و هم آخرت را ... »
مرتدّان، مردمى زيانكار در آخرت:
«من كفر باللَّه من بعد إيمنه ... و لكن من شرح بالكفر صدرا ...• لاجرم أنّهم فى الأخرة هم الخسرون؛
كساني كه بعد از ايمان كافر شوند ... و قطعا آنها در آخرت زيانكارانند. »
مؤمنان بى‌عمل، از زيانكاران در آخرت:
«... و من يكفر بالإيمن فقد حبط عمله و هو فى الأخرة من الخسرين؛
... و كسي كه انكار كند آنچه را بايد به آن ايمان بياورد اعمال او باطل و بياثر ميگردد و در سراي ديگر از زيانكاران خواهد بود.»
برداشت فوق بر اين اساس است كه مقصود از «يكفر بالايمان» عمل نكردن بر مبناى عقيده دينى باشد كه از آن، به كفر عملى هم تعبير مى‌شود اين برداشت را روايتى منقول از
امام صادق علیه‌السلام تأييد مى‌كند.
سوداگران سوگندهاى خويش براى رسيدن به اهداف دنيايى محروم از بهره‌مندى آخرتى:
«إنّ الّذين يشترون بعهد اللَّه و أيمنهم ثمنا قليلا أولئك لاخلق لهم فى الأخرة ...؛
كساني كه پيمان الهي و سوگندهاي خود (به نام مقدس او) را به بهاي ناچيزي ميفروشند، آنها بهرهاي در آخرت نخواهند داشت.... »
سوداگران
پیمان الهى، محروم از بهره‌هاى آخرتى:
«إنّ الّذين يشترون بعهد اللَّه و أيمنهم ثمنا قليلا أولئك لاخلق لهم فى الأخرة ...؛
كساني كه پيمان الهي و سوگندهاي خود (به نام مقدس او) را به بهاي ناچيزي ميفروشند، آنها بهرهاي در آخرت نخواهند داشت....»
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۱۶۰، برگرفته از مقاله «زیان در آخرت».
