• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

زَعْزَع (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: زَعْزَع (مفردات نهج البلاغه (جلد ۱))
مقالات مرتبط: حرک (مفردات‌قرآن).


زَعْزَع ( به فتح زاء و سکون عین) از واژگان نهج البلاغه به معنای حرکت دادن، یا حرکت شدید دادن است.
تَزَعْزَع (به فتح تاء و زاء و سکون عین) به معنای حرکت کردن است.
امام علی (علیه‌السّلام) در توصیف دوران جاهلیت از این واژه استفاده کرده است.
این کلمه فقط دو بار در نهج البلاغه آمده است.


زَعْزَع
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۹۶.    
[۲] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۳۴۲.    
به معنای حرکت دادن، یا حرکت شدید دادن و تَزَعْزَع به معنای حرکت کردن است.
[۳] شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۲، ص۵۳۸.    
[۴] فیروزآبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۳، ص۳۴.    


برخی از مواردی که در «نهج البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - دوران جاهلیت - خطبه ۲

امام (علیه‌السّلام) درباره دوران جاهلیت فرموده: «وَ النّاسُ في فِتَن انْجَذَمَ فيها حَبْلُ الدّينِ، وَ تَزَعْزَعَتْ سَواري اليَقِينِ.»
[۵] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۸، خطبه۲.    
[۶] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۳، خطبه۲.    
[۷] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۶، خطبه۲.    
«مردم در فتنه‌هائی بودند که در آن ریسمان دین قطع گردیده و ستون‌های یقین متزلزل شده بود.»
[۸] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵، خطبه۲.    
[۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۴۷۳.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۴۸۲.    
[۱۱] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۲۸۳-۲۸۴.    
[۱۲] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۹۷.    
[۱۳] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۳۶-۱۳۷.    
)

۲.۲ - آفرینش جهان - خطبه ۱

و نیز فرموده: «وَ الزَّعْزَعِ الْقاصِفَةِ.»
[۱۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۹، خطبه۱.    
[۱۵] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۱، خطبه۱.    
[۱۶] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۰، خطبه۱.    
«دریائی که هر ثابت را به حرکت در می‌آورد و می‌شکست.»
[۱۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۵، خطبه۱.    
[۱۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۸۹.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۹۸-۲۹۹.    
[۲۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۱۳۴-۱۳۵.    
[۲۱] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۷۳-۳۷۴.    
[۲۲] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۹۰-۹۱.    
)
این ماده تنها دو بار در «نهج» دیده می‌شود.
[۲۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۸، خطبه۲.    
[۲۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۹، خطبه۱.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۹۶.    
۲. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۳۴۲.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۲، ص۵۳۸.    
۴. ↑ فیروزآبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۳، ص۳۴.    
۵. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۸، خطبه۲.    
۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۳، خطبه۲.    
۷. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۶، خطبه۲.    
۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵، خطبه۲.    
۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۴۷۳.    
۱۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۴۸۲.    
۱۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۲۸۳-۲۸۴.    
۱۲. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۹۷.    
۱۳. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۳۶-۱۳۷.    
۱۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۹، خطبه۱.    
۱۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۱، خطبه۱.    
۱۶. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۰، خطبه۱.    
۱۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۵، خطبه۱.    
۱۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۸۹.    
۱۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۹۸-۲۹۹.    
۲۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۱۳۴-۱۳۵.    
۲۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۷۳-۳۷۴.    
۲۲. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۹۰-۹۱.    
۲۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۸، خطبه۲.    
۲۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۹، خطبه۱.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «زعزع»، ج۱، ص۴۹۶.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 1 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 2 نهج البلاغه
جعبه ابزار