زمینه تکبر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تکبر عبارت است از:
اظهار برتری بر دیگران؛ خودداری از پذیرش حق. برخی عوامل، زمینه ساز تکبر می‌باشد.
برخی عوامل تکبر عبارت اند از:
شیطان با
توهم برتری خود به سبب
خلقت از
آتش ، گرفتار تکبر شد و از فرمان الهی سرپیچید:«قالَ یاِبلیسُ ما مَنَعَکَ اَن تَسجُدَ لِما خَلَقتُ بِیَدَیَّ اَستَکبَرتَ اَم کُنتَ مِنَ العالین • قالَ اَنا خَیرٌ مِنهُ خَلَقتَنی مِن نار وخَلَقتَهُ مِن طین»
؛ «قالَ ما مَنَعَکَ اَلاّ تَسجُدَ اِذ اَمَرتُکَ قالَ اَنا خَیرٌ مِنهُ خَلَقتَنی مِن نار وخَلَقتَهُ مِن طین • قالَ فَاهبِط مِنها فَما یَکونُ لَکَ اَن تَتَکَبَّرَ فیها...».
بسیاری از مفسران
استکبار را در
آیه ۷۵ سوره ص به معنای تکبّر گرفته اند.
توانگری مالی می تواند منشأ بروز تکبر باشد، چنان که
قارون بر اثر داشتن
نعمت ها و دارایی فراوان از ناحیه خدا
متکبرانه آن را به دانش و درایت خود نسبت داده، خود را برتر از دیگران می دانست، در حالی که مؤمنان قوم وی او را
پند داده و از او خواسته بودند که
تکبر را ترک کند، زیرا خدا متکبران را دوست ندارد
:«اِنَّ قرونَ کانَ مِن قَومِ موسی فَبَغی عَلَیهِم وءاتَینهُ مِنَ الکُنوزِ ما اِنَّ مَفاتِحَهُ لَتَنواُ بِالعُصبَةِ اولِی القُوَّةِ اِذ قالَ لَهُ قَومُهُ لا تَفرَح اِنَّ اللّهَ لا یُحِبُّ الفَرِحین •... قالَ اِنَّما اوتیتُهُ عَلی عِلم عِندی اَو لَم یَعلَم اَنَّ اللّهَ قَد اَهلَکَ مِن قَبلِهِ مِنَ القُرونِ مَن هُوَ اَشَدُّ مِنهُ قُوَّةً واَکثَرُ جَمعًا ولا یُسَلُ عَن ذُنُوبِهِمُ المُجرِمون».
(۱) تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر (م. ۷۷۴ ق.)، به کوشش مرعشلی، بیروت، دارالمعرفة، ۱۴۰۹ ق.
(۲) تفسیر المظهری، محمد المظهری، به کوشش احمد عزو، بیروت، دار احیاءالتراث العربی، ۱۴۲۵ ق.
(۳) الجامع لاحکام القرآن، القرطبی (م. ۶۷۱ ق.)، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۷ ق.
(۴) روح المعانی، الآلوسی (م. ۱۲۷۰ ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
(۵) مجمع البیان، الطبرسی (م. ۵۴۸ ق.)، بیروت، دارالمعرفة، ۱۴۰۶ ق.
(۶) المیزان، الطباطبایی (م. ۱۴۰۲ ق.)، بیروت، اعلمی، ۱۳۹۳ ق.
دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله تکبر.
