زبدة الاصول (شیخ بهایی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«زبده الاصول» اثر
شیخ بهایی ، شامل کتاب زبده الاصول و حاشیه بر آن است. این اثر به نظر مؤلف متنی است بدون حشو و زواید و اطاله کلام و متضمن خلاصه‌ای از
علم اصول است و لذا آن را «زبده» نامیده است.
کتاب از پنج بخش کلی با عنوان منهج تشکیل شده است که هر منهج نیز مشتمل بر فصولی است.
مقدمات در ابتدای کتاب، شامل سه مطلب است، مطلب اول احوال و مبادی منطقی و در نه فصل از جمله فصولی در تعریف
علم اصول ، در جزیی و کلی و نیز در ذاتی و عرضی و در احکام قضایا و قیاس استثنائی می‌باشد.
مطلب دوم در مبادی لغوی در شش فصل تنظیم شده است که احوال معنا، اشتراک و
ترادف ،
حقیقت و
مجاز و
مشتق از آن جمله است.
مطلب سوم در مبادی احکام بوده و شامل فصول و مسایل متعدد از قبیل حد حکم،
حسن و
قبح ،
حد واجب ،
واجب کفایی و مخیر، صحیح، باطل و مباح می‌باشد.
با عنوان ادله شرعیه شامل چهار مطلب است:
کتاب ،
سنت ،
اجماع و
استصحاب . برخی از عناوین فصول این بخش عبارتند از:
فصلی در
تواتر قرآن ،
تعبد به آن،
خبر واحد ، در
تزکیه راوی ، و سرانجام تذنیب در
قیاس.
این بخش از کتاب با عنوان مشترکات کتاب و سنت در هفت مطلب آمده است: مطلب اول در
امر و
نهی و شامل فصل
مره و
تکرار ،
فور و
تراخی مطلب دوم در عام و خاص و شامل چهارده فصل از جمله
تخصیص و اقسام آن، تخصیص
کتاب و
سنت ،
تنافی عام و خاص و استثناء
چهار مطلب بعدی،
مطلق و مقید ،
مجمل و مبین ،
ظاهر و
ماول،
منطوق و مفهوم است و مطلب آخر در سنخ می‌باشد.
در
اجتهاد و
تقلید و در چهار فصل
اجتهاد نبی ،
تصویب و
تخطئه و
تقلید در اصول دین تدوین است.
آخرین منهج کتاب در ترجیحات است و ترجیح به متن و مدلول را مورد واکاوی قرار داده است .
فهارس آیات، احادیث، آثار و اقوال، اعلام، فرق و طوائف و مذاهب، امکنه، بقاع و بلدان، مصادر تحقیق و موضوعات در انتهای اثر آمده است.
نرم افزار جامع اصول الفقه،مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
