ریش (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رِیش (به کسر میم و سکون یاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای زينت و لباس فاخر است. این ماده شش مرتبه در
نهج البلاغه آمده است.
ریش به معنای زينت است. «الرِيْش: كسوة الطائِر و زينتهُ»
و نيز به معنى لباس فاخر می‌آيد،
گويند: بال پرندگان را ريش گويند كه در آن‌ها انواع زينت و زيبائى است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره بال‌هاى گوشتين
خفّاش فرموده:
««وَجَعَلَ النَّهَارَ لَهَا سَكَناً وَقَرَاراً! وَجَعَلَ لَهَا أَجْنِحَةً مِنْ لَحْمِهَا تَعْرُجُ بِهَا عِنْدَ الْحَاجَةِ إِلَى الطَّيَرَانِ، كَأَنَّهَا شَظَايَا الاْذَانِ، غَيْرَ ذَوَاتِ رِيش وَلاَ قَصَب»» يعنى «براى او بال‌هایی از گوشتش قرار داد كه در وقت حاجت با آن‌ها پرواز مى‌كند، گویى آن‌ها لاله‌هاى گوش هستند بى‌آنكه پر يا «نى» داشته باشند.»
(شرح‌های خطبه:
)
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره
پرندگان فرموده:
««أَحْصَى عَدَدَ الرِّيشِ مِنْهَا وَالنَّفَسَ، وَأَرْسَى قَوَائِمَهَا عَلَى النَّدَى وَالْيَبَسِ»» يعنى «
خداوند عدد پرهاى پرندگان و عدد دم زدن آن‌ها را شمرده و پاهاى آن‌ها را در رطوبت و خشكى محكم كرده است.»
ظاهرا منظور از اوّلى حيواناتى است كه در
دریا و
آب زندگى مى‌كنند و از دوّمى آن‌هایی كه حيوانات خشكى هستند اين تعبير مانند كلمات ديگر امام صلوات الله عليه تعبير عجيبى است. (شرح‌های خطبه:
)
از اين ماده شش مورد در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، بگرفته از مقاله «ریش»، ج۱، ص۴۸۵.
