• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رَّق (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: رَقّ (مفردات‌قرآن).


رَّق (به فتح راء مشدد) از واژگان نهج البلاغه به معنای نازک شدن است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌ کار رفته است، مانند:
رَقيق (به فتح راء) به معنای نازک؛
أَرِقّ (به همزه مفتوح و کسر راء و تشدید قاف) به معانی نازكتر؛
رِقَّه ( به کسر راء و فتح قاف مشدد) به معانی مهربانى، حياء و نازک شدن است و چون به معنى مهربانى و حياء باشد نوعى تأّثر باطنى لازم دارد.




رَّق به معنای نازک شدن است.



برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:


۲.۱ - رَقّ - حکمت ۲۳۳ (تقوا)

امام علی(علیه‌السلام) می‌فرمایند:
«اتَّقِ اللهَ بَعْضَ التُّقَى وَ إِنْ قَلَّ، وَ اجْعَلْ بَيْنَكَ وَ بَيْنَ اللهِ سِتْراً وَ إِنْ رَقَّ»
يعنى: « از خدا بترس هر چند كم باشد، مابين خود و خدايت حجابى (حيایى) قرار بده و لو نازک باشد.»


۲.۲ - يَرِقّا - خطبه ۱۵۵ (درباره خفاش)

درباره خفّاش فرموده:
«لَها جَناحانِ لَمّا يَرِقّا فَيَنْشَقّا، وَ لَمْ يَغْلُظا فَيَثْقُلاَ»
یعنی: « آن دو تا بال دارد، نازک نشده‌اند تا پاره شوند و كلفت نشده‌اند تا سنگين گردند.»


۲.۳ - رِقَّة - خطبه ۱۸۶ (درباره خدا)

و درباره خدا فرموده:
«يُحِبُّ وَ يَرْضَى مِنْ غَيْرِ رِقَّة، وَ يُبْغِضُ وَ يَغْضَبُ مِنْ غَيْرِ مَشَقَّة»
یعنی: ( دوست مى‌دارد و خشنود مى‌شود امّا نه از روى رقّت قلب، دشمن مى‌دارد و به خشم مى‌آيد، امّا نه از روى ناراحتى و رنج و مشقّت.)



از اين كلمه هفت مورد در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۶۲.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۱۷۲.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۲۹، حکمت ۲۳۳.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۲۰۶، حکمت ۲۴۲.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۱۱، حکمت ۲۴۲.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۹۱، حکمت ۲۴۲.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۱۵.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۱۵.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۱۴، ص۲۷.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۱۱.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۷۵.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۳۴، خطبه ۱۵۵.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۶۲، خطبه ۱۵۱.    
۱۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۱۸، خطبه ۱۵۵.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۳۳، خطبه ۱۵۵.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۶۲.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۶۹.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۶، ص۱۲۲.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۶۲.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۸۲.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۲۷، خطبه ۱۸۶.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۴۶، خطبه ۱۸۱.    
۲۳. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۷۴، خطبه ۱۸۶.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۲۵-۴۲۶، خطبه ۱۸۶.    
۲۵. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۶۳.    
۲۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۳۰۰-۳۰۱.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۷، ص۲۱۷.    
۲۸. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۹۹.    
۲۹. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۸۲.    
۳۰. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۲۹، حکمت ۲۳۳.    
۳۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۳۴، خطبه ۱۵۵.    
۳۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۲۷، خطبه ۱۸۶.    
۳۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۹۹، خطبه ۱۷۹.    
۳۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۱۹، نامه ۵۳.    
۳۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۶۵، حکمت ۳۵۷.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رقّ»، ج۱، ص۴۶۲.    






جعبه ابزار