راز پنهانی و رمز پیدایی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اثر سید محمد بنی هاشمی، تحلیلی است از فلسفه غیبت و ظهور
امام عصر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف از منظری عقلی و نقلی که به
زبان فارسی و در سال ۱۳۸۴ ش نوشته شده است.
کتاب با مقدمه مؤلف در تبیین ساختار کلی آن آغاز شده و مطالب در سه بخش و هر بخش، در چندین فصل تدوین شده است.
مباحث، موضوعات زیر را مورد تامل و دقت قرار داده و سعی شده است تا در هر یک، اقوال نادرست از آراء صحیح، بازشناسی شود:
۱- چگونگی ارتباط با آن حضرت در
زمان غیبت کبری و طریقه بهره وری از ایشان.
۲- علل غیبت امام عصر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف از منظر مباحث عقلی و نقلی. در این خصوص، مباحث مفصل و مبسوطی مطرح شده که صحت ادعای عقلانیت آن‌ها مورد نقد و بررسی عمیقی قرار گرفته است. کفایت و عدم کفایت
ادله نقلی بیان شده نیز، به بحث و بررسی گذاشته شده است.
۳- عواملی که تحت عنوان شرایط لازم یا کافی برای رفع
غیبت مورد استناد قرار گرفته‌اند.
وجود آراء و نظریات متفاوت و بعضا متعارض، باعث گردیده که حجم عمده مطالب، صرف طرح و نقد نظریات نویسندگان و اندیشمندان گوناگون شود و مؤلف در مقام بحث و بررسی علمی، سعی نموده تا عظمت و جلالت شخصیت‌های بزرگ را سد راه تامل خود نبیند.
بخش اول، در شش فصل، بعد از اشاره به چند نمونه از سابقه غیبت
خلیفه الهی در
زمین؛ از جمله غیبت
ادریس علیه‌السّلام ،
یوسف علیه‌السّلام،
موسی علیه‌السّلام و توضیح آن‌ها، به معنا و مفهوم غیبت و چگونگی ارتباط با
حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف در زمان
غیبت صغری و کبری اختصاص دارد.
در ضمن این فصول، درباره اشتیاق دیدار امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و امکان وقوع آن در عصر غیبت کبری مباحث مهمی مطرح و ضمن انتقاد از دو گرایش افراطی و تفریطی در مورد شوق دیدار امام غایب عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، حجیت تشرفاتی که از طرق گوناگون مورد ادعا قرار گرفته؛ از جمله تشرف
سید بن طاووس،
علامه بحرالعلوم و
میرزا محمدتقی موسوی اصفهانی، بررسی شده است.
درباره بهره وری
شیعیان خاص آن حضرت از ایشان نیز مباحثی مطرح شده است؛ از قبیل: باز بودن راه به سوی امام غایب عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، اختصاص این
راه به خواص، سیره و سلوک خواص امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، حجاب شدن گناهان و رفع آن با
تهذیب نفس.
مؤلف، مهم‌ترین موضوعی که درباره غیبت امام عصر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف باید مورد توجه قرار گیرد را، بحث از علت یا علل این امر دانسته و معتقد است، شاید این سؤال که «چرا امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف غیبت کرده‌اند؟» بیشترین دغدغه دوستان آن حضرت باشد. سؤال دیگری که به دنبال آن مطرح می‌شود، این است که «چه چیزی باعث رفع این غیبت می‌گردد؟». ارتباط این دو سؤال با یکدیگر، بحث دیگری را می‌طلبد، درباره این که «آیا راهکار رفع غیبت، لزوما همان علت‌هایی است که در مورد حدوث غیبت ذکر کرده‌اند یا خیر؟»
این‌ها محورهای مورد بحث مؤلف در دوم را تشکیل می‌دهند که به دقت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌اند.
در این بخش، ابتدا مهم‌ترین بیانات مطرح در لباس
استدلال عقلی غیبت مورد نقد و بررسی قرار گرفته و در پایان این نتیجه به دست می‌آید که امر غیبت امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، امری نیست که علت آن با
عقل بشری عادی قابل کشف بوده و احادیث
اهل بیت علیه‌السّلام نیز به صراحت بر همین امر تاکید دارند.
در ادامه، اهم دلایل نقلی که برای غیبت امام عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف مطرح شده، نقل و معنای هر یک، با توجه به اینکه هیچ یک بیان کننده فلسفه و علت غیبت نیستند، توضیح داده شده است. در پایان، نارسایی
ادله نقلی ادعایی بر علت غیبت، روشن شده است.
سوم، درباره نظریاتی است که هر کدام به نوعی شرایط لازم یا کافی برای ظهور امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف قائل شده و آراء خود را مستند به ادله عقلی یا نقلی نموده‌اند.
نویسنده ابتدا پاسخ‌های نقلی ادعایی؛ از جمله: نظریه‌های «وجود سیصدو سیزده یار با اخلاص»، «خواست مردم»، «عدم جواز قعود بر
امام علیه‌السّلام در صورت وجود یاران» و تئوری «رفع علت غیبت، سبب ظهور امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف » را بررسی کرده و سپس به پاسخ‌های غیر نقلی بر ضرورت آمادگی مردم برای رفع غیبت، که به نظر وی فقط داعیه عقلی بودن را دارند پرداخته است.
در پایان، مؤلف به ارائه برخی نظریات دیگر (غیر از ادله عقلی و نقلی مذکور) پرداخته که با رویکردها متفاوت به این مساله نگریسته و هر یک خواسته‌اند به طریقی، برای ظهور پیش شرط معین کنند.
مؤلف در پی آن است تا با بیان نقاط ضعف هر یک از این آراء، اثبات کند که ظهور
امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف هیچ گونه پیش شرط بشری نداشته و علاوه بر آن که راز پنهانی امام عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف قابل کشف نیست، رمز پیدایی آن حضرت نیز تنها به دست
خداوند قابل گشودن می‌باشد و بین این رمز و آن راز، هیچ گونه ارتباطی که قابل کشف با
عقل عادی بشری باشد وجود ندارد.
مهم‌ترین ثمره این بخش،
اعتقاد به الهی بودن امر ظهور است.
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع مورد استفاده مؤلف، در انتهای کتاب آمده است.
پاورقی‌ها، بیشتر به ذکر منابع اختصاص دارد.
نرم افزار کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
