ذکر زبانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«
ذکر»، یعنی یاد کردن، خواه با
زبان باشد، یا با
قلب یا با هر دو، بعد از
نسیان باشد، یا بعد از ادامه ذکر.
. و ذکر زبانی به جا آوردن
حمد و ثنای الهی، نجوا کردن (آهسته حرف زدن)، درد دل کردن، درخواست کمک از درگاه
خدای سبحان و پناه بردن از شر
شیاطین انس و
جن به آن بارگاه مقدس است.
از راه‌هاى پرورش
ایمان،
ذکر است. ذكرهاى زبانى، وجود و حضور
خداوند را به
انسان تلقين مى‌كند و ضمير او را دگرگون مى‌سازد و سرانجام به
ذکر قلبی مى‌انجامد. از ديگر فوايد ذكر زبانى اين است كه زبان آدمى به
خیر خوى مى‌كند و به
طاعت الهی مشغول مى‌گردد.
ذکر زبانی به جا آوردن حمد و
ثنای الهی، نجوا کردن (آهسته حرف زدن)، درد دل کردن، درخواست کمک از درگاه خدای
سبحان و پناه بردن از شر
شیاطین انس و
جن به آن بارگاه مقدس است.
ذکر زبانی گرچه از تمام مراتب ذکر، نازل‌تر است ولی در عین حال مفید فایده است. زیرا که زبان در این ذکر به وظیفه خود قیام کرده و به علاوه ممکن است، این تذکّر پس از مداومت و قیام به شرایط آن، اسباب باز شدن زبان قلب نیز بشود.
در
روایات اهل بیت (علیهم‌السّلام) این‌گونه ذکر، زیاد به چشم می‌خورد و حتی مورد سفارش قرار گرفته است. چنانچه خود آن بزرگواران نیز در این زمینه الگوی پیروان خود هستند.
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: «... پدرم «کثیرالذّکر» بود. من او را هنگام غذا خوردن و راه رفتن در حال ذکر گفتن خدا می‌یافتم، حتی صحبت کردن با دیگران، او را از یاد خدا باز نمی‌داشت. زبانش با گفتن «
لااله‌الاالله» به کامش چسبیده بود. او ما را جمع می‌کرد. کسانی را که قرآن خواندن می‌دانستند به
قرائت قرآن و کسانی را که قرآن خواندن نمی‌دانستند، به ذکر خدا فرمان می‌داد تا
خورشید طلوع کند».
تسبیحات حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها)، گفتن
تسبیحات اربعه، «یا الله» و «یا ربّ»، «
لاحَوْلَ‌وَلاقُوَّةَ‌اِلابِاللهِ‌الْعَلیّ‌الْعَظیم» و
استغفار و مانند آن، از جمله ذکرهای زبانی می‌باشند که هر کدام
ثواب مخصوصی داشته و اثر ارزنده‌ای در انسان ایجاد می‌کند.
باید توجه داشت که ذکر زبانی لقلقه زبان نشود و همراه با
غفلت دل نباشد، بلکه ذکر زبانی نشان ذکر قلبی و ابراز مکنون دل باشد یا دست‌کم مقدمه ذکر قلبی گردد.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «ذکر»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۶/۰۸. فرهنگ شیعه، ص۲۶۶.
