دَرَک (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دَرَک (به فتح دال و راء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای رسيدن است.
مشتقات مختلفی از این کلمه در
نهج البلاغه استفاده شده است، مانند:
•
اِدْراک (به کسر همزه و سکون دال) به معنای رسيدن به چيزى و نيز رسيدن
وقت شی‌ء است.
•
تَدارَک (به فتح تاء و راء) یعنی رسيدن به يک‌ديگر و رسيدن
آخر قوم به اوّلشان.
•
اِسْتِدراک (به کسر همزه و سکون سین و کسر تاء)
قصد چيزى با چيزى و نیز تدارک
خطا با
صواب است.
•
دِراک (به کسر دال) به معنای پى‌درپى (متلاحق) است.
درباره
مرگ و نیز دشمنان از این واژه استفاده کرده است.
از اين ماده موارد زيادى در «نهج البلاغه» راه يافته است.
دَرَک به معنای رسيدن است.
اِدْراک به معنای رسيدن به چيزى و نيز رسيدن وقت شى‌ء است؛ مثل: «ادرک الثمر» يعنى وقت چيدنش رسيد.
تَدارَک یعنی رسيدن به يک‌ديگر و رسيدن آخر قوم به اوّلشان.
اِسْتِدراک قصد چيزى با چيزى و نیز تدارک خطا با صواب است.
دِراک به معنای پى‌درپى (متلاحق) است.
از اين ماده موارد زيادى در «نهج البلاغه» راه يافته است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (علیه‌السّلام) درباره مرگ فرموده:
«إِنْ هَرَبْتُمْ أَدْرَكَكُمْ وَ إِنْ أَقَمْتُمْ أَخَذَكُمْ وَ إِنْ نَسيتُمُوهُ ذَكَرَكُمْ.» «اگر از آن
فرار كنيد به شما
دست مى‌يابد، اگر بايستيد شما را مى‌گيرد و اگر فراموشش كنيد شما را فراموش نخواهد كرد.»
آن حضرت هم چنین فرموده:
«فَاسْتَدْرِكوا بَقِيَّةَ أَيّامِكُمْ وَ اصْبِروا لَها أَنْفُسَكُمْ.» «پس باقى‌مانده
عمر خويش را دريابيد و
استقامت و
صبر را پيشه كنيد.»
درباره دشمنان نیز فرموده:
«إِنَّهُمْ لَنْ يَزولوا عَنْ مَواقِفِهمْ دونَ طَعْن دِراك.» «آن‌ها هرگز از جاى خود بدون نيزه خوردن پى در پى كنار نخواهند رفت.»
مواردی متعدد از این مادّه در «نهج‌البلاغه» یافت می‌شود.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «درک»، ج۱، ص۳۸۳.
