• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دلالت نهی مولوی بر فساد

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


بحث از دلالت نهی مولوی بر فساد به معنی بحث از دلالت یا عدم دلالت نهی مولوی بر فساد متعلق آن است.


دلالت نهی مولوی بر فساد، مقابل دلالت نهی ارشادی بر فساد بوده و به این معنا است که مولا عبد خود را به گونه ای از انجام عبادت یا معامله‌ای نهی و ردع نماید که بر مبغوض بودن آن دلالت کند، مانند: نهی مولا از نماز در ایام حیض و یا نهی وی از بیع ربوی.

در این که آیا نهی مولوی بر فساد منهی عنه دلالت می‌کند یا نه، چند نظر وجود دارد:
عده ای معتقدند نهی مولوی ـ چه در عبادات و چه در معاملات ـ بر فساد منهی عنه دلالت می‌کند.
[۱] انوارالاصول، مکارم شیرازی، ناصر، ج۱، ص۶۱۸.    


۲.۱ - ابوحنیفه و شیبانی

برخی دیگر هم چون " ابوحنیفه " و " شیبانی " بر این باورند که نهی مولوی ـ چه در عبادات و چه در معاملات ـ بر صحت منهی عنه دلالت می‌کند.
[۲] محاضرات فی اصول الفقه، خویی، ابو القاسم، ج۵، ص۳۰-۳۱.    


۲.۲ - قائلین به تفصیل بین معاملات و عبادات

گروهی، بین معاملات و عبادات تفصیل داده و گفته‌اند: اگر نهی مولوی به عبادات تعلق گیرد بر فساد منهی عنه، و اگر به معاملات تعلق گیرد بر صحت منهی عنه دلالت می‌کند.
[۳] انوارالاصول، مکارم شیرازی، ناصر، ج۱، ص۶۱۸.    


۲.۳ - مشهور و محقق خراسانی

مشهور اصولیون هم چون مرحوم " محقق خراسانی "
[۴] کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین، ص۱۸۶.    
[۵] کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین، ص۲۲۵-۲۲۶.
میان تعلق نهی مولوی به مسبب یا تسبیب و تعلق آن به سبب تفصیل داده اند؛ به این بیان که اگر نهی مولوی به مسبب یا تسبیب تعلق گیرد، بر صحت منهی عنه، و اگر به سبب تعلق گیرد، بر عدم صحت منهی عنه دلالت می‌کند.

۲.۴ - محقق نایینی

جمعی از اصولیون هم چون مرحوم " محقق نایینی " میان سبب و مسبب تفصیل داده اند؛ یعنی اگر نهی مولوی به مسبب تعلق گرفت بر فساد، و اگر به سبب تعلق گرفت بر صحت دلالت می‌کند.
[۶] اجودالتقریرات، نائینی، محمد حسین، ج۱، ص۴۰۴.    


۲.۵ - محقق حائری

مرحوم " شیخ عبدالکریم حائری " معتقد است که نهی متعلق به عقود و ایقاعات اگر به لحاظ آثار آن ها باشد، بر صحت دلالت می‌کند.
[۷] دررالفوائد، حایری، عبد الکریم، ص۱۵۷.    


۲.۶ - قول دیگر

برخی گفته اند اگر نهی مولوی به تسبیب معامله یا نتیجه آن تعلق بگیرد، در هر دو صورت، بر فساد منهی عنه دلالت می‌کند.
[۸] انوارالاصول، مکارم شیرازی، ناصر، ج۱، ص۶۱۸.    
[۹] تحریرالمعالم، مشکینی، علی، ص۸۶.
[۱۰] نهایة الافکار، عراقی، ضیاء الدین، ج۱،۲، ص۴۵۶.    
[۱۱] نهایة الافکار، عراقی، ضیاء الدین، ج۱،۲، ص۴۵۹.    
[۱۲] سیری کامل دراصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۶، ص۱۱۸-۱۱۹.
[۱۳] الموجز فی اصول الفقه، سبحانی، جعفر، ج۱،۲، ص۱۳۰-۱۴۰.    


۱. ↑ انوارالاصول، مکارم شیرازی، ناصر، ج۱، ص۶۱۸.    
۲. ↑ محاضرات فی اصول الفقه، خویی، ابو القاسم، ج۵، ص۳۰-۳۱.    
۳. ↑ انوارالاصول، مکارم شیرازی، ناصر، ج۱، ص۶۱۸.    
۴. ↑ کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین، ص۱۸۶.    
۵. ↑ کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین، ص۲۲۵-۲۲۶.
۶. ↑ اجودالتقریرات، نائینی، محمد حسین، ج۱، ص۴۰۴.    
۷. ↑ دررالفوائد، حایری، عبد الکریم، ص۱۵۷.    
۸. ↑ انوارالاصول، مکارم شیرازی، ناصر، ج۱، ص۶۱۸.    
۹. ↑ تحریرالمعالم، مشکینی، علی، ص۸۶.
۱۰. ↑ نهایة الافکار، عراقی، ضیاء الدین، ج۱،۲، ص۴۵۶.    
۱۱. ↑ نهایة الافکار، عراقی، ضیاء الدین، ج۱،۲، ص۴۵۹.    
۱۲. ↑ سیری کامل دراصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۶، ص۱۱۸-۱۱۹.
۱۳. ↑ الموجز فی اصول الفقه، سبحانی، جعفر، ج۱،۲، ص۱۳۰-۱۴۰.    


فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۴۶۵، برگرفته از مقاله «دلالت نهی مولوی بر فساد».    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات اصولی | اصول فقه | اوامر و نواهی | دلالت | دلالت نهی بر فساد | مباحث الفاظ
جعبه ابزار