دفاع در مادّه اصلىاش «دفْع» به معناى دور نمودن چيزى است. اگر با كلمه «الى» متعدّى شود به معناى رساندن و پرداختن است و در صورتى كه با كلمه «عن» متعدّى شود به معناى حمايت است.
امام خمینی در تحریرالوسیله در بیان ابعاد و صور مساله میفرماید: «اگر دشمنی که از او بر اساس اسلام و اجتماع مسلمین ترس باشد، بلاد مسلمین و یا مرزهای آن را مورد هجوم قرار دهد، بر مسلمانها واجب است که از آن به هر وسیلهای که ممکن است با بذل مال و جان، دفاع نمایند.»
و «این دفاع، مشروط به حضور امام (علیهالسلام) و اذن او و اذننایب خاص یا عام او نیست، پس بر هر مکلفی بدون هیچ قید و شرطی واجب است به هر وسیلهای که باشد، دفاع نماید.»
و «اگر بر قلمرو اسلام از استیلای سیاسی و اقتصادی که منجر به اسارت سیاسی و اقتصادی مسلمین و موهون شدن اسلام و مسلمین و ضعیفشدن آنها میشود، ترس باشد، با وسیلههای مشابه و مقاومتهای منفی، دفاع واجب است؛ مانند نخریدن کالاهای آنان و ترک استفاده از آن، و ترک رابطه و معامله با آنان به طور مطلق.»
امام خمینی در تحریرالوسیله در این باره میفرماید: «اشکالی نیست که انسان حقّ دارد محارب و مهاجم و دزد و مانند اینها را از خود و حریم و مالش هراندازه که میتواند، دفع نماید.
بنابراین «اگر دزد یا غیر دزد بر شخصی در خانهاش یا غیر خانهاش، هجوم آورد تا ظالمانه او را بکشد، بر او واجب است به هر وسیله ممکنی دفاع نماید؛ ولو اینکه به قتل مهاجم، منجر شود و تسلیمشدن و پذیرفتن ظلم برایش جایز نیست.»
همچنین «اگر به متعلقین کسی از قبیل پسر یا دختر یا پدر یا برادر یا بقیه کسانی که به او تعلق دارند حتی خدمتگزار مرد و زن او، هجوم آورد که ظالمانه او را بکشد جایز، بلکه واجب میباشد که از او دفاع کند؛ ولو اینکه به کشتهشدن مهاجم منجر شود.»
و «اگر به حریم او - زوجهاش باشد یا غیر او - هجوم برد که تجاوز نماید، دفع او با هر وسیلهای که ممکن است واجب میباشد ولو به کشتهشدن مهاجم منتهی شود، بلکه اگر هجوم به عرض حریم شود و به حد تجاوز نرسد، ظاهراً وظیفه همین است.»