دعای بیست و دوم صحیفه سجادیه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دعای بیست و دوم صحیفه سجادیه، بیست و دومین
دعا از مجموعه دعاهای
صحیفه سجادیه از
امام سجاد (ع). این دعا در ۱۴ فراز تنظیم شده و موضوع اصلی آن، دعا در هنگام سختی‌هاست. آن
امام در این دعا همچون دیگر دعاها، در بیشتر فرازها بر
محمد(ص) و
اهل بیت(ع) خاندانش
صلوات می‌فرستد.
• اگر انسان به آفریده دل ببندد، نه به
آفریدگار، آنان چهره در هم کشند و او را ناامید سازند و اگر چیزی ببخشند، اندک خواهد بود و منت گذارند.
• برای اینکه محتاج کسی نباشیم از خداوند بخواهیم به ما توانگری، عزت و گشاده‌دستی ببخشد.
• از خدا بخواهیم میلی در درون ما قرار دهد که اعمال را فقط به
نیت آخرت انجام دهیم.
• از
حسد دوری کنید که از بیماری‌های سینه (قلب) است.
• اگر نعمتی در دیگری می‌بینیم، به آن حسد نورزیم، بلکه امید داشته باشیم
خداوند نیکوتر از آن را به ما ببخشد.
• خداوند را در آسایش چنان خالصانه بخوانیم که درماندگان در اضطرار می‌خوانند.
این
دعا در این آثار شرح شده است:
•
دیار عاشقان اثر
حسین انصاریان (به صورت مفصل).
•
شهود و شناخت اثر محمدحسن ممدوحی کرمانشاهی (به صورت مختصر).
•
شرح صحیفه سجادیه اثر
محمد بن سلیمان تنکابنی.
•
آفاق الروح اثر
سید محمدحسین فضل الله.
•
ریاض السالکین فی شرح صحیفه سید الساجدین اثر
سید علیخان حسینی.
•
فی ضلال الصحیفه السجادیه اثر
محمدجواد مغنیه.
آثاری که لغات دعا را توضیح داده و معنا کرده‌اند:
•
تعلیقات علی الصحیفه السجادیه اثر
محمد بن مرتضی فیض کاشانی.
•
حل لغات الصحیفه السجادیه اثر محمدباقر شفیع حسینی.
•
شرح الصحیفه السجادیه اثر عزالدین جزائری.
وَ کانَ مِنْ دُعَائِهِ علیه‌السلام عِنْدَ الشِّدَّةِ وَ الْجَهْدِ وَ تَعَسُّرِ الْأُمُورِ(۱) اللَّهُمَّ إِنَّک کلَّفْتَنِی مِنْ نَفْسِی مَا أَنْتَ أَمْلَک بِهِ مِنِّی، وَ قُدْرَتُک عَلَیهِ وَ عَلَی أَغْلَبُ مِنْ قُدْرَتِی، فَأَعْطِنِی مِنْ نَفْسِی مَا یرْضِیک عَنِّی، وَ خُذْ لِنَفْسِک رِضَاهَا مِنْ نَفْسِی فِی عَافِیةٍ.
(۲) اللَّهُمَّ لَا طَاقَةَ لِی بِالْجَهْدِ، وَ لَا صَبْرَ لِی عَلَی الْبَلَاءِ، وَ لَا قُوَّةَ لِی عَلَی الْفَقْرِ، فَلَا تَحْظُرْ عَلَی رِزْقِی، وَ لَا تَکلْنِی إِلَی خَلْقِک، بَلْ تَفَرَّدْ بِحَاجَتِی، وَ تَوَلَّ کفَایتِی.
(۳) وَ انْظُرْ إِلَی وَ انْظُرْ لِی فِی جَمِیعِ أُمُورِی، فَإِنَّک إِنْ وَکلْتَنِی إِلَی نَفْسِی عَجَزْتُ عَنْهَا وَ لَمْ أُقِمْ مَا فِیهِ مَصْلَحَتُهَا، وَ إِنْ وَکلْتَنِی إِلَی خَلْقِک تَجَهَّمُونِی، وَ إِنْ أَلْجَأْتَنِی إِلَی قَرَابَتِی حَرَمُونِی، وَ إِنْ أَعْطَوْا أَعْطَوْا قَلِیلًا نَکداً، وَ مَنُّوا عَلَی طَوِیلًا، وَ ذَمُّوا کثِیراً.
(۴) فَبِفَضْلِک، اللَّهُمَّ، فَأَغْنِنِی، وَ بِعَظَمَتِک فَانْعَشْنِی، وَ بِسَعَتِک، فَابْسُطْ یدِی، وَ بِمَا عِنْدَک فَاکفِنِی.
(۵) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی
مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ خَلِّصْنِی مِنَ الْحَسَدِ، وَ احْصُرْنِی عَنِ الذُّنُوبِ، وَ وَرِّعْنِی عَنِ الْمَحَارِمِ، وَ لَا تُجَرِّئْنِی عَلَی الْمَعَاصِی، وَ اجْعَلْ هَوَای عِنْدَک، وَ رِضَای فِیمَا یرِدُ عَلَی مِنْک، وَ بَارِک لِی فِیمَا رَزَقْتَنِی وَ فِیمَا خَوَّلْتَنِی وَ فِیمَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَی، وَ اجْعَلْنِی فِی کلِّ حَالاتِی مَحْفُوظاً مَکلُوءاً مَسْتُوراً مَمْنُوعاً مُعَاذاً مُجَاراً.
(۶) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی
مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اقْضِ عَنِّی کلَّ مَا أَلْزَمْتَنِیهِ وَ فَرَضْتَهُ عَلَی لَک فِی وَجْهٍ مِنْ وُجُوهِ طَاعَتِک أَوْ لِخَلْقٍ مِنْ خَلْقِک وَ إِنْ ضَعُفَ عَنْ ذَلِک بَدَنِی، وَ وَهَنَتْ عَنْهُ قُوَّتِی، وَ لَمْ تَنَلْهُ مَقْدُرَتِی، وَ لَمْ یسَعْهُ مَالِی وَ لَا ذَاتُ یدِی، ذَکرْتُهُ أَوْ نَسِیتُهُ.
(۷) هُوَ، یا رَبِّ، مِمَّا قَدْ أَحْصَیتَهُ عَلَی وَ أَغْفَلْتُهُ أَنَا مِنْ نَفْسِی، فَأَدِّهِ عَنِّی مِنْ جَزِیلِ عَطِیتِک وَ کثِیرِ مَا عِنْدَک، فَإِنَّک وَاسِعٌ کرِیمٌ، حَتَّی لَا یبْقَی عَلَی شَیءٌ مِنْهُ تُرِیدُ أَنْ تُقَاصَّنِی بِهِ مِنْ حَسَنَاتِی، أَوْ تُضَاعِفَ بِهِ مِنْ سَیئَاتِی یوْمَ أَلْقَاک یا رَبِّ.
(۸) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی
مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ ارْزُقْنِی الرَّغْبَةَ فِی الْعَمَلِ لَک لِآخِرَتِی حَتَّی أَعْرِفَ صِدْقَ ذَلِک مِنْ قَلْبِی، وَ حَتَّی یکونَ الْغَالِبُ عَلَی الزُّهْدَ فِی دُنْیای، وَ حَتَّی أَعْمَلَ الْحَسَنَاتِ شَوْقاً، وَ آمَنَ مِنَ السَّیئَاتِ فَرَقاً وَ خَوْفاً، وَ هَبْ لِی نُوراً أَمْشِی بِهِ فِی النَّاسِ، وَ أَهْتَدِی بِهِ فِی الظُّلُمَاتِ، وَ أَسْتَضِیءُ بِهِ مِنَ الشَّک وَ الشُّبُهَاتِ
(۹) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی
مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ ارْزُقْنِی خَوْفَ غَمِّ الْوَعِیدِ، وَ شَوْقَ ثَوَابِ الْمَوْعُودِ حَتَّی أَجِدَ لَذَّةَ مَا أَدْعُوک لَهُ، وَ کأْبَةَ مَا أَسْتَجِیرُ بِک مِنْهُ
(۱۰) اللَّهُمَّ قَدْ تَعْلَمُ مَا یصْلِحُنِی مِنْ أَمْرِ دُنْیای وَ آخِرَتِی فَکنْ بِحَوَائِجِی حَفِیاً.
(۱۱) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی
مُحَمَّدٍ وَ آلِ
مُحَمَّدٍ، وَ ارْزُقْنِی الْحَقَّ عِنْدَ تَقْصِیرِی فِی الشُّکرِ لَک بِمَا أَنْعَمْتَ عَلَی فِی الْیسْرِ وَ الْعُسْرِ وَ الصِّحَّةِ وَ السَّقَمِ، حَتَّی أَتَعَرَّفَ مِنْ نَفْسِی رَوْحَ الرِّضَا وَ طُمَأْنِینَةَ النَّفْسِ مِنِّی بِمَا یجِبُ لَک فِیمَا یحْدُثُ فِی حَالِ الْخَوْفِ وَ الْأَمْنِ وَ الرِّضَا وَ السُّخْطِ وَ الضَّرِّ وَ النَّفْعِ.
(۱۲) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی
مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ ارْزُقْنِی سَلَامَةَ الصَّدْرِ مِنَ الْحَسَدِ حَتَّی لَا أَحْسُدَ أَحَداً مِنْ خَلْقِک عَلَی شَیءٍ مِنْ فَضْلِک، وَ حَتَّی لَا أَرَی نِعْمَةً مِنْ نِعَمِک عَلَی أَحَدٍ مِنْ خَلْقِک فِی دِینٍ أَوْ دُنْیا أَوْ عَافِیةٍ أَوْ تَقْوَی أَوْ سَعَةٍ أَوْ
رَخَاءٍ إِلَّا رَجَوْتُ لِنَفْسِی أَفْضَلَ ذَلِک بِک وَ مِنْک وَحْدَک لَا شَرِیک لَک.
(۱۳) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی
مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ ارْزُقْنِی التَّحَفُّظَ مِنَ الْخَطَایا، وَ الِاحْتِرَاسَ مِنَ الزَّلَلِ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ فِی حَالِ الرِّضَا وَ الْغَضَبِ، حَتَّی أَکونَ بِمَا یرِدُ عَلَی مِنْهُمَا بِمَنْزِلَةٍ سَوَاءٍ، عَامِلًا بِطَاعَتِک، مُؤْثِراً لِرِضَاک عَلَی مَا سِوَاهُمَا فِی الْأَوْلِیاءِ وَ الْأَعْدَاءِ، حَتَّی یأْمَنَ عَدُوِّی مِنْ ظُلْمِی وَ جَوْرِی، وَ ییأَسَ وَلِیی مِنْ مَیلِی وَ انْحِطَاطِ هَوَای
(۱۴) وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ یدْعُوک مُخْلِصاً فِی
الرَّخَاءِ دُعَاءَ الْمُخْلِصِینَ الْمُضْطَرِّینَ لَک فِی الدُّعَاءِ، إِنَّک
حَمِیدٌ مَجِیدٌ.
وقتی که سختی روی می‌داد(۱)خداوندا مرا مکلّف به تکلیفی ساخته‌ای که خودت از من به آن کار تواناتری، و قدرتت بر آن و بر من بیش از قدرت من است، پس چنانم کن که موجب رضای تو از من باشد، و از من آنچه را که موجب رضای توست برگیر آن گونه که به سلامت من لطمه‌ای نزند.
(۲) خداوندا مرا طاقت بر سختی و مشقت، و شکیبایی بر بلا، و قدرت بر تنگدستی نیست، پس روزی‌ام را منع مکن و مرا به خلق خود وامگذار، بلکه خود به تنهایی نیازم را برآور، و خودت کارساز من باش
(۳) و به چشم محبت به من بنگر، و در همه امورم مصالح مرا در نظر گیر؛ زیرا اگر مرا به خود واگذاری در کارم فرومانم، و به کاری که مصلحت من در آن است نپردازم، و اگر مرا به بندگانت واگذاری روی درهم کشند، و اگر به اقوامم حوالت دهی محرومم سازند، و اگر عطا کنند عطایی اندک و پردردسر دهند، و بر من منّت بسیار گذارند، و بیش از حد نکوهشم نمایند،
(۴) پس ای خداوند، به فضلت بی‌نیازم کن و به بزرگی‌ات مرتبه‌ام بلند گردان، و به عطای گسترده‌ات دستم را گشاده ساز و به رحمتت در کلّ امور کفایتم کن.
(۵) بارخدایا بر
محمد و آلش درود فرست، و مرا از حسد برهان، و از معصیت بازدار، و از آنچه حرام است پرهیزم ده، و مرا بر گناهان جرئت مده، و خواستم را به خود متوجه کن، و بر آنچه بر من وارد می‌کنی شادی‌ام ده، و آنچه را روزی من کرده‌ای و به من بخشیده‌ای و انعام فرموده‌ای برکت ده، و در همه احوال مرا محفوظ و حراست شده و عیب پوشیده و دست نایافتنی و پناه و امان داده شده قرار ده.
(۶) خداوندا بر
محمد و آلش درود فرست، و آنچه از طاعت برای خود یا فردی از بندگانت بر من واجب نموده‌ای مرا بر انجامش موفق دار، و اگر بدنم از انجامش ناتوان باشد، و نیرویم از آن سست آید، و قدرتم بر آن نرسد، و مال و منالم گنجایش آن را نداشته باشد، خواه آن را به یاد داشته باشم یا از یاد برده باشم،
(۷) و آن -ای خدای من - از چیزهایی باشد که به حساب من گذاشته‌ای و من از آن غفلت کرده‌ام، پس به عطای عظیمت و رحمت واسعه‌ات آن را از سوی من ادا کن که تو خدای توانگر و کریمی، بدان‌گونه که چیزی از آن طاعت برعهده من نماند تا بدین سبب روزی که به لقای تو می‌رسم از خوبی‌هایم کم کنی، یا بر سیئاتم بیفزایی‌ای پروردگار من.
(۸) خداوندا بر
محمد و آلش درود فرست، و رغبت و میلی روزی من کن که عمل برای تو را محض آخرتم انجام دهم، بدان‌گونه که صدق این رغبت را در قلبم بیابم، و بی‌رغبتی نسبت به دنیای زودگذر بر دلم چیره شود، آن‌سان که از سر شوق به حسنات برخیزم، و به سبب بیم و خوف از سیئات در امان مانم. و نوری به من ببخش که در پرتو آن در بین مردم زندگی کنم، و با فروغش در هر نوع ظلمتی راه یابم، و انوارش دل مرا از شک و شبهه پاک کند.
(۹) بارخدایا بر
محمد و آلش درود فرست، و ترس و وحشت اندوه عذاب، و شوق وعده ثواب را روزی‌ام ساز، تا لذّت آنچه را که تو را برای آن می‌خوانم، و اندوه چیزی را که از آن به تو پناه می‌برم بیابم.
(۱۰) الهی تو آنچه دنیا و آخرتم را اصلاح کند می‌دانی، پس به حوائجم به دیده رحمت بنگر.
(۱۱) خداوندا بر
محمد و آلش درود فرست، و چون در ادای شکر نعمت‌هایت در زمان آسایش و سختی و سلامت و بیماری کوتاهی ورزم، حق‌شناسی روزیم کن تا مسرّت خاطر و آرامش قلب خود را در ادای وظیفه نسبت به تو به وقت ترس و ایمنی، و خشم و رضا، و سود و زیان بیابم.
(۱۲) خداوندا بر
محمد و آلش درود فرست، و سینه‌ام را از بیماری حسد سلامت ده به طوری که بر هیچ کدام از آفریدگان تو بر نعمتی که به فضلت عنایت می‌کنی حسد نبرم، و هیچ یک از نعمت‌های تو را در دین یا دنیا، عافیت یا تقوا، فراخی یا راحتی، بر هیچ یک از بندگانت نبینم مگر آنکه بهتر از آن را به لطف تو و از سوی تو‌ای خدای بی‌شریک آرزو کنم.
(۱۳) خداوندا بر
محمد و آلش درود فرست، و مرا خودداری از گناهان، و پرهیز از لغزش‌ها در دنیا و آخرت، و در حال خشنودی و خشم روزی کن، به طوری که در هر دو حال یکسان بوده، به طاعت تو مشغول باشم، و در حق دوستان و دشمنانت رضای تو را بر غیر رضا و طاعت تو ترجیح دهم، تا دشمنم از جور و ستمم ایمن باشد، و دوستم از اینکه منحرف از حق و به هوای نفس او متمایل شوم نومید گردد،
(۱۴) و مرا از آنان قرار ده که تو را در حال آسایش چنان به اخلاص می‌خوانند که درماندگان مخلص می‌خوانند، همانا که تو ستوده و بزرگواری.
• انصاریان، حسین، دیار عاشقان: تفسیر جامع صحیفه سجادیه، چ۲، تهران: پیام آزادی، ۱۳۷۲ش.
• تنکابنی،
محمد بن سلیمان، شرح صحیفه سجادیه، چ۱، قم: شمس الضحی، ۱۳۸۴ش.
• جزائری، عزالدین، شرح الصحیفه السجادیه، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۲ق.
• حسینی مدنی، سید علیخان، ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیدالساجدین، قم: مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۰۹ق.
• شفیع حسینی، محمدباقر، حل لغات الصحیفه السجادیه، مشهد: تاسوعا، ۱۴۲۰ق.
• فضل‌الله، سید محمدحسین، آفاق الروح، ۲ج، بیروت: دارالمالک، ۱۴۲۰ق.
• فیض کاشانی، محمدبن مرتضی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، تهران: مؤسسه البحوث و التحقیقات الثقافیه، ۱۴۰۷ق.
• ممدوحی کرمانشاهی، حسن، شهود و شناخت: ترجمه و شرح صحیفه سجادیه، با مقدمه آیت‌الله جوادی آملی، چ۲، قم: بوستان کتاب، ۱۳۸۵ش.
•
متن و صوت دعاهای صحیفه سجادیه
