دروس تمهیدیة فی القواعد التفسیریة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دروس تمهیدیة فی
القواعد التفسیریة ، تالیف على اكبر سيفى مازندرانى ،حاوی مباحث مقدماتی درباره
قواعد تفسیر قرآن کریم و روشهای آن است.
«دروس تمهیدیة فی
القواعد التفسیریة» حاوی مباحث مقدماتی درباره
قواعد تفسیر قرآن کریم و روشهای آن است به مراد از
قاعده تفسیری،
قاعده‌ای است که بتوان به وسیله آن بر تفسیر قرآن استدلال نمود. بنابراین با تفسیر که نفس
استکشاف مراد خدای متعال است، متفاوت خواهد بود. همچنین در این کتاب به برخی مباحث
علوم قرآنی و
مبادی تفسیر پرداخته شده است.
اسامی قرآن و
وجه تسمیه قرآن به آن اسامی، تعریف لغوی و اصطلاحی
وحی ، آغاز و انجام و نیز کیفیت وحی، نازل شدن قرآن به لغت چند قبیله از قبایل
حجاز ،
حروف مقطعه و
فواتح السور ،
نسخ و
تحریف از جمله موضوعاتی است که در مقدمه کتاب بدانها پرداخته شده است. پس از آن در بخش بیان مبادی تفسیری به تعریف تفسیر و اهمیت آن، دلیل نیاز ما به
تفسیر ،
آداب تفسیر ،
تاویل و
تنزیل قرآن ،
تواتر قرائات و نیز اختلاف آنها، تفاوت تفسیر و تاویل،
محکم و
متشابه و... پرداخته شده است. در بخش روشهای تفسیری از روشهایی چون: تفسیر ترتیبی و تجزیه‌ای و تفسیر موضوعی،
تفسیر عقلی ، تفسیر به رای،
هرمنوتیک ،
تفسیر علمی ،
تفسیر نقلی ،
تفسیر اجتهادی و... سخن به میان آمده است. در بخش مبانی تفسیر ابتدا تقسیمی کلی از مبانی تفسیری ارائه شده و پس از آن سخن
زرکشی در باب مبانی تفسیری بیان، و از تاثیر
سبب نزول در تفسیر و نیز
آفات تفسیر سخن گفته شده است. در بخش
قواعد تفسیری، به تعریف
قاعده تفسیری و تفاوت آن با
علم تفسیر پرداخته شده و
قواعدی چون
قاعده مشتق،
قاعده منطوق و
مفهوم ،
قاعده حجیت ظواهر قرآن ،
قاعده جری ،
قاعده تفسیر به جز واحد ،
قاعده عرض ،
قاعده مناسبت حکم و موضوع و... مورد بحث واقع شده است.
نوشتار حاضر دارای مقدمه‌ای به قلم نگارنده و پنج بخش ذیل می‌باشد:
این بخش شامل عناوینی چون: اسامی القرآن و وجه التسمیة بها، تعریف الوحی لغة و اصطلاحا، بدء نزول الوحی و ختمه و کیفیته، الحروف المقطعه و فواتح السور و غیره می‌باشد.
عناوینی چون: تعریف التفسیر، منصة التفسیر و اهمیته، وجه الحاجة الی علم التفسیر، آداب التفسیر، اختلاف القرائات، حجیة القرائات، حدیث نزول القرآن علی سبعة احرف، تنزیل القرآن و تاویله، ظهر القرآن و بطنه و غیره را دربر دارد.
شامل عناوین ذیل می‌باشد: التفسیر التجزیئی و الموضوعی، التفسیر العقلی، التفسیر بالرای، الهرمینوطیقا، التفسیر العلمی، التفسیر النقلی الاثری، اهم التفاسیر الروائیة، الفرق بین المجتهدین و الاخباریین، طبقات المفسرین و...
عناوین ذیل را دربر دارد: تقسیم کلی للمبانی التفسیریة، کلام
الزرکشی فی مبانی التفسیر و نقده، تنقیح کلام الراغب فی مقدمات التفسیر، دور
القواعد اللفظیة فی تفسیر القرآن، تاثیر سبب النزول و اشتراط معرفته فی التفسیر، آفات التفسیر.
شامل عناوینی چون: هل التفسیر توقیفی؟، وجه امتناع بعض الصحابة و نهیه عن تفسیر القرآن، تعریف
القاعدة التفسیریة و الفرق بینها و بین علم التفسیر،
القواعد العامة اللفظیة،
القواعد التفسیریة الخاصة و غیره می‌باشد. در پایان هم منابع و مآخذ کتاب به همراه فهرست آیات و روایات و موضوعات آن درج گردیده است.
کتاب حاضر به قلم حجة الاسلام شیخ علی اکبر سیفی مازندرانی و به زبان عربی نگارش یافته و در قطع وزیری با جلد گالینگور در ۲۸۸ صفحه برای نخستین بار در سال ۱۴۲۸ ه. ق توسط «مؤسسة النشر الاسلامی» وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، منتشر شده است. منبع: متن کتاب
نرم افزار مشکاة الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
