دراسات فی الاصول (فاضل لنکرانی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«دراسات فی الاصول (تقریرا لابحاث آیة الله الفاضل اللنکرانی)»، تقریرات درس خارج اصول
آیت الله فاضل لنکرانی است که توسط آقای سید علی موسوی با رعایت
ایجاز واختصار وذکر امهات و رئوس مطالب، به
زبان عربی ، به رشته تحریر درآمده است.
کتاب، به صورت ناقص در دو جلد چاپ شده و مانند «کفایة الاصول» مشتمل بر یک مقدمه و هشت مقصد و یک خاتمه در
اجتهاد و
تقلید است.
در جلد اول، در ذیل مقدمه اول از مقدمات سیزده گانه‌ای که مرحوم
آخوند در آغاز کفایه آورده است، مطالب زیر توسط مرحوم فاضل بررسی شده است:
۱. آیا هر علمی به موضوع نیاز دارد؟؛
۲. بر فرض نیاز، آیا وحدت
موضوع در هر علمی لازم است؟؛
۳. تعریف موضوع؛
۴. مقصود از عرض ذاتی؛
۵.
نسبت بین موضوع علم و موضوعات مسائل آن؛
۶. مسئله تمایز بین علوم؛
۷. موضوع
علم اصول ؛
۸. تعریف علم اصول.
در ذیل عنوان «الوضع»، از
حقیقت وضع، تقسیم
وضع ، معنای حرفی، قضایا، انشاء و اخبار، حقیقت
انشاء و اخبار، اسماء اشاره و ضمایر، استعمال لفظ در معنای مجازی و وضع مرکبات سخن به میان آمده است.
در ذیل عنوان «علامات الحقیقة و المجاز»، از علائمی همچون
تبادر و عدم صحت سلب و
اطراد ، تعارض احوال و
حقیقت شرعیه بحث شده است.
در ادامه، مباحث
صحیح و اعم ،
اشتراک لفظی ،
مشتق و اوامر بررسی شده است. پایان بخش این جلد، بحث اجزاء است.
جلد دوم، حاوی مباحث نواهی، مفاهیم، عام و خاص،
مطلق و
مقید ،
مجمل و
مبین ،
قطع ،
ظن ، حجج و
امارات و
اصول عملیه است.
ایشان، در باب اثبات نیاز علوم به موضوع می‌فرماید: بین مسائل هر علم، گر چه از نظر موضوع و
محمول مختلف باشند، نوعی سنخیت ذاتی وجود دارد؛ مثلا بین مسئله «الفاعل مرفوع» و «المفعول منصوب»، نوعی ارتباط هست که بین مسئله «الفاعل مرفوع» و مسئله «صیغة الامر دال علی الوجوب» نیست.
اگر بگویی: راز چنین سنخیتی بین مسائل
علم ، تنها وحدت غرض می‌باشد؛ نه چیز دیگر، در پاسخ می‌گوییم: ما حتی اگر فرض کنیم هیچ غرضی بر فلان علم مترتب نیست، باز هم سنخیت ذاتی بین مسائل آن را درمی یابیم و این، نمایان گر وجود موضوع و وحدت آن است. آنچه باعث تحقق سنخیت و ارتباط بین مسائل یک علم می‌گردد، چیزی است که
موضوع خوانده می‌شود و روشن است که شی ء واحدی هم می‌باشد.
نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
