• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دائمه مطلقه با وجودیه لا ضروریه در شکل چهارم

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دائمه مطلقه با وجودیه لا ضروریه در شکل چهارم، از اصطلاحات علم منطق بوده و يکي از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل چهارم می‌باشد.



دائمه مطلقه با وجودیه لا ضروریه در شکل چهارم، از اصطلاحات علم منطق بوده و يکي از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل چهارم می‌باشد.

۱.۱ - قیاس مختلط

«قياس مختلط» قياسى است که صغری و کبری آن از قضایای موجهه ترکيب يافته باشد.

۱.۲ - مختلطات ضروب شکل چهارم

مختلطات ضروب شکل چهارم به خلاف سه شکل ديگر از لحاظ عقيم يا منتج‌بودن و از لحاظ نوع نتيجه بر يک منوال نيست، بلکه نتايج ضرب اول اين شکل (صغرا: موجبه کلی، کبرا: موجبه کلي، نتيجه: موجبه جزئی)
ضرب دوم (صغرا: موجبه کلي، کبرا: موجبه جزئي، نتيجه: موجبه جزئي) به يک منوال است.
ضرب سوم (صغرا: سالبه کلی، کبرا: موجبه کلي، نتيجه: سالبه کلي) حکم جداگانه دارد.
ضرب چهارم (صغرا: موجبه کلي، کبرا: سالبه کلي، نتيجه: سالبه جزئی)
ضرب پنجم (صغرا: موجبه جزئي، کبرا: سالبه کلي، نتيجه: سالبه جزئي) در بيشتر اختلاطات متشابه‌اند، مگر در مواردي که کبرا از قضایای وصفیه مرکبه باشد.
ضرب سوم به شکل دوم مشابهت زيادي دارد و چهار ضرب ديگر به شکل سوم مشابهت دارند.
تفصيل مختلطات شکل چهارم به دليل اختلافات مذکور، در کتب منطقي در سه جدول جداگانه آمده است: يکي مشتمل بر مختلطات دو ضرب اول، دومي مشتمل بر مختلطات ضرب سوم و جدول سوم شامل ضرب چهارم و پنجم.

۱.۳ - نتیجه قیاس

يکي از ضروب منتج قياس مختلط در شکل چهارم عبارت است از:
اختلاط قضیه دائمه مطلقه (صغرا) با وجودیه لاضروريه (کبرا). نتيجه چنين قياسي از لحاظ جهت، مطلقه عامه است؛

۱.۴ - مثال

مثال: هيچ‌گاه هيچ متنفسي سنگ نيست و هر انساني بالضروره در يک زماني متنفس است، نه به طور ضرورت؛ پس: هيچ سنگي بالفعل انسان نيست.
[۲] فرصت شیرازی، محمدنصیر بن جعفر، اشكال الميزان، ص۱۳۵-۱۳۶.
[۴] قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۵۷-۱۵۹.
[۵] قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، شرح المطالع یا لوامع الاسرارفی شرح مطالع الانوار، ص۲۸۲-۲۸۳.



۱. طوسی، نصیرالدین، اساس الاقتباس، ص۲۴۸.    
۲. فرصت شیرازی، محمدنصیر بن جعفر، اشكال الميزان، ص۱۳۵-۱۳۶.
۳. حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۱۳۷-۱۴۲.    
۴. قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۵۷-۱۵۹.
۵. قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، شرح المطالع یا لوامع الاسرارفی شرح مطالع الانوار، ص۲۸۲-۲۸۳.



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «دائمه مطلقه با وجودیه لا ضروریه در شکل چهارم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۰/۲۵.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی




جعبه ابزار