• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خَوْض (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





خَوْض (به فتح خاء و سکون واو) از واژگان نهج البلاغه به معنای داخل شدن در آب است. امام علی (علیه‌السّلام) درباره رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و قصاص از قاتل خویش از این ماده استفاده کرده است. این واژه و مشتقاتش هشت بار در نهج البلاغه آمده است.



خَوْض به معنای داخل شدن در آب است ؛ و به طور استعاره به وارد شدن در امور اطلاق می‌شود. و در «نهج» هشت بار به کار رفته و به داخل شدن در کار خوب و بد گفته شده است.


امام (علیه‌السّلام) درباره رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرموده: «وَ نَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ خاضَ إِلى رِضْوانِ اللهِ كُلَّ غَمْرَة وَ تَجَرَّعَ فيهِ كُلَّ غُصَّة» «به رضوان خدا فرو رفت هر رفتنی و به گلو برد هر گلوگیری را در راه رضای خدا (شرح‌های خطبه: )
درباره قصاص از قاتل خویش فرمود: «يا بَني عَبْدِ الْمُطَّلِبِ لا أُلْفِيَنَّكُمْ تَخُوضُونَ دِماءَ الْمُسْلِمينَ خَوْضاً، تَقُولُونَ: قُتِلَ أَمِيرُالْمُؤْمِنينَ. أَلا لا تَقْتُلُنَّ بي إِلاّ قاتِلي.» «ای فرزندان عبدالمطلب نیابم شما را که داخل خون‌های مسلمانان می‌شوید (خون مردم را می‌ریزید) و می‌گوئید: چون امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) کشته شده است، بدانید که برای من جز قاتل مرا نکشید.» (شرح‌های نامه: ) «خوضات الفتن» در خطبه ۷۱ فرو رفتنی‌های فتنه‌هاست آن جمع خوضه به معنی یکدفعه فرو رفتن است.


این ماده در «نهج البلاغه» هشت بار به کار رفته است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۶۷.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۲۰۳.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۴۸۴، خطبه۱۹۴.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۹۰، خطبه۱۸۹.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۰۷، خطبه۱۹۴.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۷۷، خطبه۱۹۴.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۷۳.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۷۵.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۶۰۱.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۱۷۴.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۶۴.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۶۸۹، نامه۴۷.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۸۶، نامه۴۷.    
۱۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۲۲، نامه۴۷.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۵۹، نامه۴۷.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۰۲.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۰۶-۲۰۷.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۰، ص۲۸۸.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۱۳۲.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۱۱.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۱۳۳، خطبه۷۱.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۴۸۴، خطبه۱۹۴.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۶۸۹، نامه۴۷.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «خوض»، ج۱، ص۳۶۷.    






جعبه ابزار