• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خَمَل (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: خَمَل (مفردات نهج البلاغه (جلد ۱))


خَمَل (به فتح خاء و میم) و خُمول (به ضم خاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای خفی شدن و آرام شدن است.
امام علی (علیه‌السّلام) در نهج البلاغه از این واژه فقط یکبار درباره جاهلیت استفاده کرده است.


خُمول
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۶۵.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۵، ص۳۶۶.    
به معنای خفی شدن و آرام شدن است.
«خمل ذکره و صوته خمولا: خفی»
[۳] شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۱۰۷.    


موردی که در «نهج‌البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:


۲.۱ - خامِلٌ - خطبه ۲ (جاهلیت)

از این لفظ فقط یک مورد در «نهج البلاغه» داریم که درباره جاهلیت فرموده:
«فَالهُدَى خامِلٌ و العَمَى شامِلٌ عُصِيَ الرَّحْمنُ وَ نُصِرَ الشَّيْطانُ.»
[۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۳۹، خطبه۲.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۳، خطبه۲.    
[۶] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۶، خطبه۲.    

«هدایت فراموش شده، و گمراهی و نابينايى همه را فرا گرفته بود، خداى رحمان معصیت مى‌شد، و شیطان يارى مى‌گرديد.»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵، خطبه۲.    
[۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۴۷۳.    

گویند: «رجل خامل: ‌ای ساقط» یعنی در آن روز، هدایت ساقط بود و ضلالت همگانی، و...
[۹] شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۱۰۷.    

(شرح‌های خطبه:
[۱۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۴۸۳.    
[۱۱] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۲۸۴-۲۸۵.    
[۱۲] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۹۸.    
[۱۳] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۳۶.    
)


از این لفظ فقط یک مورد در «نهج» داریم.
[۱۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۹، خطبه۲.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۶۵.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۵، ص۳۶۶.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۱۰۷.    
۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۳۹، خطبه۲.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۳، خطبه۲.    
۶. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۶، خطبه۲.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵، خطبه۲.    
۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۴۷۳.    
۹. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۱۰۷.    
۱۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۴۸۳.    
۱۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۲۸۴-۲۸۵.    
۱۲. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۹۸.    
۱۳. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۳۶.    
۱۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۹، خطبه۲.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «خمل»، ج۱، ص۳۶۵.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 2 نهج البلاغه
جعبه ابزار