• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خَطَل (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: خَطَل (مفردات نهج البلاغه (جلد ۱))


خَطَل (به فتح خاء و طاء، بر وزن شرف) از واژگان نهج البلاغه به معنای اقبح الخطا است.
این واژه دو بار در نهج البلاغه آمده است.


خَطَل
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۵۰.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۳۶۴.    
به معنای اقبح الخطا آمده است.
«اَلخَطَلُ: اَلمَنطِقُ الفاسِد وَ الکَلامُ الفاسِد وَ اَفحَش.»

برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:


۲.۱ - الخَطَلَ - خطبه ۷ (درباره شیطان)

امام علی (علیه‌السلام) در رابطه با اغواء شیطان فرموده:
«فَنَظَرَ بِأَعْيُنِهِمْ، وَ نَطَقَ بِأَلسِنَتِهِمْ، فَرَكِبَ بِهِمُ الزَّلَلَ، وَ زَيَّنَ لَهُمُ الخَطَلَ.»
[۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۳، خطبه ۷.    
[۴] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۳۷، خطبه ۷.    
[۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳، خطبه ۷.    

«شیطان با چشم آن‌ها نگاه کرده و با زبانشان سخن گفته پس آن‌ها را به لغزش سوار کرده و کار اقبح را در نظرشان خوب جلوه داده است.»
[۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۷، خطبه ۷.    
[۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۵۹.    
(شرح‌های خطبه:
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۶۱.    
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۴۶۳.    
[۱۰] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۱۵۳.    
[۱۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۲۲۹.    
)


۲.۲ - خَطْلَةً - خطبه ۱۹۲ (درباره خودشان)

و در رابطه با خودش فرموده:
«وَ ما وَجَدَ لي كَذْبَةً في قَوْل، وَ لا خَطْلَةً في فِعْل.»
[۱۲] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۷۴، خطبه ۱۹۲.    
[۱۳] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۸۲، خطبه ۱۸۷.    
[۱۴] صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۳۰۰، خطبه ۱۹۲.    

یعنی «رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از من در سخنی دروغی و در کاری قبحی پیدا نکرد.»
[۱۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۶۷، خطبه ۱۹۲.    
[۱۶] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۲۰.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۲۸.    
[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۵۰۰.    
[۱۹] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۲، ص۳۶.    
[۲۰] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۹۸.    
)
«خطلة» بر وزن غفلت مفرد خطل است.


واژه خطل دو بار در نهج البلاغه آمده و در قرآن نیامده است.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۵۰.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۳۶۴.    
۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۳، خطبه ۷.    
۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۳۷، خطبه ۷.    
۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳، خطبه ۷.    
۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۷، خطبه ۷.    
۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۵۹.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۶۱.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۴۶۳.    
۱۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۱۵۳.    
۱۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۲۲۹.    
۱۲. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۷۴، خطبه ۱۹۲.    
۱۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۸۲، خطبه ۱۸۷.    
۱۴. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۳۰۰، خطبه ۱۹۲.    
۱۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۶۷، خطبه ۱۹۲.    
۱۶. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۲۰.    
۱۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۲۸.    
۱۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۵۰۰.    
۱۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۲، ص۳۶.    
۲۰. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۹۸.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «خطل»، ج۱، ص۳۵۰.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 192 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 7 نهج البلاغه
جعبه ابزار