خَرَقُوا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خَرَقُوا: (وَ خَرَقُوا لَهُ بَنین)«خَرَقُوا» از مادّه
«خَرْق» (بر وزن غرق) گرفته شده که در اصل، به معنای پاره کردن چیزی است بدون رویه و حساب، درست نقطه مقابل «
خلق» که ایجاد چیزی از روی حساب است.
این دو کلمه (خلق و خرق) گاهی در مطالب ساختگی و دروغین نیز به کار می‌رود، منتها دروغ‌هایی که حساب‌شده است و با مطالعه ساخته می‌شود. اما به «خلق و
اختلاق» و دروغ‌های بی‌حساب، و به اصطلاح شاخدار «خرق و اختراق» گفته می‌شود. یعنی آنها این دروغ‌ها را بدون مطالعه جوانب مطلب و بدون در نظر گرفتن لوازم آن ساختند.
(وَجَعَلُواْ لِلّهِ شُرَكَاء الْجِنَّ وَخَلَقَهُمْ وَخَرَقُواْ لَهُ بَنِينَ وَبَنَاتٍ بِغَيْرِ عِلْمٍ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يَصِفُونَ) (آنان براى
خدا همتايانى از
جنّ قرار دادند، در حالى كه آنها مخلوق او هستند؛ و براى خدا، به
دروغ و از روى
جهل، پسران و دخترانى قائل شدند؛
منزّه است خدا، و برتر است از آنچه وصف مى‌كنند! )
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: جمله در مقام رد
مشرکین است، و معنايش اين است كه: مشركين براى خداى تعالى شركائى از جن اتخاذ كردند، در حالى كه جن نيز مخلوق خدا است و مخلوق نمى‌تواند با خالق خود در خدايى شركت داشته باشد.
منظور از جن در اينجا شيطان‌هايند، چون بعضى مانند مجوسيان كه قائل به اهريمن و يزدان بودند و همچنين مانند يزيدی‌ها كه قائل به الوهيت
ابلیس (ملك طاووس، شاه پريان) بودند
شیاطین را شريك خدا مى‌دانستند. و نيز ممكن است مراد از جن همين جن معروف باشد، چون به‌طورى كه نسبت مى‌دهند بعضى از مشركين
قریش معتقد بودند كه خداى تعالى دخترى از جن گرفته و از آن دختر
ملائکه به وجود آمده.
اين احتمال با سياق جمله
(وَ جَعَلُوا لِلَّهِ شُرَكاءَ الْجِنَّ وَ خَلَقَهُمْ وَ خَرَقُوا لَهُ بَنِينَ وَ بَناتٍ بِغَيْرِ عِلْمٍ) سازگارتر است، و بنابراين احتمال بنين: پسران و بنات: دختران، از جنس ملائكه خواهند بود كه مشركين آنها را به عنوان شركايى به خدا نسبت داده و بر او
افترا بستند، پاك و منزه است خداى تعالى از آنچه مشركين او را وصف مى‌كنند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «خَرَقُوا»، ص۲۰۷.
