• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خَرَز (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





خَرَز (به فتح خاء و راء) از واژگان نهج البلاغه به معنی مهره است و چيزی كه در نخ كشيده شود مانند مهره، دانه‌هاى شيشه‌اى و گلى و چوبى و مانند آن. همچنین به معنی نگين نیز بیان شده است. از اين ماده سه مورد در نهج البلاغه آمده است.



خَرَز به معنی مهره است و چيزی كه در نخ كشيده شود مانند مهره، دانه‌هاى شيشه‌اى و گلى و چوبى و مانند آن. همچنین به معنی نگين نیز بیان شده است. «الخرز: ما يُنظَم في السلك من الجذَع و الوَدَع»


امام علی (علیه السلام) به عمر بن خطاب آنگاه که درباره رفتن به جنگ ايرانيان مشورت كرد، فرمود: «وَمَكَانُ الْقَيِّمِ بِالاَْمْرِ مَكَانُ النِّظَامِ مِنَ الْخَرَزِ يَجْمَعُهُ وَيَضُمُّهُ: فَإِنِ انْقَطَعَ النِّظَامُ تَفَرَّقَ وَذَهَبَ» «فرمانروا مانند نخ مهره‌ها است كه آن‌ها را جمع و به هم پيوند مى‌دهد اگر نخ پاره شود مهره‌ها پراكنده شود.» (شرح‌های خطبه: )
در وصف رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرموده: «فَلَقَدْ فَلَقَ لَكُمُ الاَْمْرَ فَلْقَ الْخَرَزَةِ، وَقَرَفَهُ قَرْفَ الصَّمْغَةِ» «آن حضرت كار دين را براى شما شكافته و معين كرده مانند شكافتن و سوراخ كردن مهره و پوست كنده آن‌ را مانند پوست كندن صمغ.» (شرح‌های خطبه: )


از اين ماده سه مورد در «نهج» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ص۳۳۵.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۱۷.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۳۵.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۱۲، خطبه ۱۴۶.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۳۹، خطبه ۱۴۲.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۰۳، خطبه ۱۴۶.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۰۹، خطبه ۱۴۶.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۵۹.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۶۲.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۵، ص۶۴۸.    
۱۱. هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۵۲-۵۳.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۰۰.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۳، خطبه ۱۰۷.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۰۸، خطبه ۱۰۶.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۵۷، خطبه ۱۰۸.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۱، خطبه ۱۰۸.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۴.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۳.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۴، ص۵۴۰-۵۴۱.    
۲۰. هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۳۰۱-۳۰۲.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۹۱.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۱۲، خطبه ۱۴۶.    
۲۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۳، خطبه ۱۰۷.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «خرز»، ص۳۳۵-۳۳۶.    






جعبه ابزار