• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خَدَم (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: خدم (مقالات مرتبط).


خَدَم (به فتح خاء و دال) از واژگان نهج البلاغه به معنی خدمت و عمل كردن برای ديگرى و جمع خادِم (به کسر دال) است. از اين كلمه شش مورد در نهج البلاغه آمده است. اِخْتِدام (به کسر الف و سکون خاء و فتح تاء) به معنی خدمت كردن انسان به خودش است.



خَدَم به معنی خدمت و عمل كردن برای ديگرى است. «خِدْمَةً‌ و خَدْمَةً‌: مَهَنَهُ‌ و عَمِل لهُ‌»


امام علی (علیه‌السلام) در رابطه با خلقت آدم فرموده: «وَجَوَارِحَ يَخْتَدِمُهَا» «آدم داراى اعضایى شد كه آن‌ها را به خدمت مى‌گرفت.» (شرح‌های خطبه: ) اخْتِدام به معنی خدمت كردن انسان به خودش است.
درباره بهشت فرموده: «خَلَقْتَ دَاراً، وَجَعَلْتَ فِيهَا مَأْدُبـَةً: مَشْرَباً وَمَطْعَماً، وَأَزْوَاجاً وَخَدَماً» «خانه‌اى آفريده و در آن طعام خوردنى و آشاميدنى قرار دادى و در آن همسرانى و خدمتكارانى به وجود آوردى.» (شرح‌های خطبه: ) خَدَم جمع خادِم است.


از اين كلمه شش مورد در «نهج» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ص۳۲۸.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۶، ص۵۵.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۲۶.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۲، خطبه ۱.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۴، خطبه ۱.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۲، خطبه ۱.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۹، خطبه ۱.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۵۴.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۵۵-۳۵۶.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ص۱۷۵.    
۱۱. هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۴۹.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ص۹۷.    
۱۳. شرتونی، سعید، قرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۲۶.    
۱۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۵-۲۴۶، خطبه ۱۰۸.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۱۰-۲۱۱، خطبه ۱۰۷.    
۱۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۵۹، خطبه ۱۰۹.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۵، خطبه ۱۰۹.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۰۴.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۰۶-۱۰۷.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۴، ص۵۷۳.    
۲۱. هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۳۲۹-۳۳۰.    
۲۲. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۰۶.    
۲۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۲۶.    
۲۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۲، خطبه ۱.    
۲۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۵-۲۴۶، خطبه ۱۰۸.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «خدم»، ص۳۲۸-۳۲۹.    






جعبه ابزار