• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خَتْم (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: ختم (مفردات‌قرآن).


خَتْم (به فتح خاء و سکون تاء) از واژگان نهج البلاغه و به معنی مهر زدن، تمام كردن و فارغ شدن است. خاتِم (به کسر تاء) به معنی آخر قوم و خاتَم (به فتح خاء) به معنی مهر است. از اين ماده شش مورد در نهج البلاغه آمده است.



خَتْم به معنی مهر زدن است. گاهى با «نفسه» متعدی مى‌شود و گاهى با «على» «خَتَمَهُ خَتْماً: طبعهُ‌ و وضَعَ‌ عليهِ‌ نقشَ‌ خاتمهِ‌ » تمام كردن و فارغ شدن نيز از معانى آن است. «خَتْم العملَ‌: فرغ منهُ‌» خاتِم به معنی آخر قوم و خاتَم به معنی مهر است.


امام علی (علیه‌السلام) در رابطه با رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرموده: «فَقَفَّى بِهِ الرُّسُلَ، وَخَتَمَ بِهِ الْوَحْيَ» «پیامبران را با او تعقیب كرد و وحی را به سبب او به آخر رساند.» (شرح‌های خطبه: )
و نيز درباره آن حضرت فرمود: «الْخَاتمِ لِمَا سَبَقَ، وَالْفَاتِحِ لِمَا انْغَلَقَ» «يعنى ختم كننده پيامبران گذشته و گشاينده دل‌هاى بسته شده با ضلالت (شرح‌های خطبه: )


از اين ماده شش مورد در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۲۶.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۶، ص۵۴.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۱۹.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۱۹.    
۵. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۶، ص۵۴.    
۶. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۹۶، خطبه ۱۳۳.    
۷. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامه، ج۲، ص۲۲، خطبه ۱۲۹.    
۸. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۹۱، خطبه ۱۳۳.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۸۷، خطبه ۱۳۳.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۸۴.    
۱۱. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۸۴-۲۸۵.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۵، ص۴۶۰.    
۱۳. هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۳۱۰.    
۱۴. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۲۷۴.    
۱۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۳۲، خطبه ۷۱.    
۱۶. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامه، ج۱، ص۱۱۷، خطبه ۷۰.    
۱۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۰۱، خطبه ۷۱.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۳۷، خطبه ۷۲.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۲۴.    
۲۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۲۷-۴۲۸.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۳، ص۱۸۳.    
۲۲. هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۹۵.    
۲۳. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۱۴۰.    
۲۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۹۶، خطبه ۱۳۳.    
۲۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۳۲، خطبه ۷۱.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ختم»، ج۱، ص۳۲۶.    






جعبه ابزار