خواص الاشیاء (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب«خواص الاشیاء» نگاشته‌ای است به
زبان یونانی از نویسنده‌ای ناشناس با نام حکیم ابوعلی که تنها نامی از او ذکر شده و به درستی نمی‌دانیم در چه دوره‌ای می‌زیسته است. در این که محمد بن زکریا نیز که کتاب را به فارسی ترجمه کرده
زکریای رازی مشهور است اختلاف نظر وجود دارد.
کتاب خواص الاشیاء در واقع یک «قرابادین» است یعنی کتابی
پزشکی است که در آن به خواص دارویی و شیوه ساخت «داروهای ترکیبی» پرداخته می‌شود. کتاب در ۲۱ باب بخش بندی شده است که هر باب به توصیف گروهی خاص از داروهای ترکیبی اختصاص دارد. این گروه‌ها عبارتند از شراب‌ها؛ لعوقات؛ مرباها؛ گوارش‌ها؛ معاجین؛ اطریفلات؛ مفرحات؛ قرص‌ها؛ حبوبات؛
سفوفات؛ ایارجات؛ شیافات؛ سعوطات؛ داروهای متفرقه؛ غرغره‌ها و داروهای قی؛ داروهای
چشم ؛ مطبوخات؛ حقنه‌ها؛
روغن‌ها ؛ مرهم‌ها و اسامی مرکبات. مؤلف در هر باب ابتدا عنوان نسخه‌ها را ذکر می‌کند و سپس خواص آن را و در ادامه شیوه ساخت آن را بیان می‌کند. همچنین در بعضی از نسخه‌ها شیوه استعمال و مدت و مقدار مصرف آن را نیز متذکر می‌شود.
هر چند- چنان که در ابتدای این گفتار بیان کردیم- در انتساب این اثر به
محمد بن زکریای رازی تردید است؛ ولی از چند سو می‌توان به این اثر با دیده اعتبار نگریست:
۱. این اثر به عنوان یک کتاب ترجمه شده، از زبان یونانی به فارسی در مطالعات سنت ترجمه متون از یونانی به
زبان فارسی می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.
۲. وجود برخی از اصطاحات دارویی و طبی یونانی در آن می‌تواند این اثر را در جمله منابع لغات و اصطلاحات طبی قرار دهد.
۳. مختصر بودن و نیز نثر تقریبا روان آن، سبب مراجعه عموم
مردم به این کتاب می‌شود.
این اثر بر اساس
نسخه خطی و به کوشش یوسف بیگ باباپور و کاوه عباسی تصحیح و تحقیق شده و در سال ۱۳۸۸ ش توسط مجمع ذخائر اسلامی چاپ و منتشر گردیده است. مصححین این اثر، پس از نگارش مقدمه‌ای کوتاه درباره
طب سنتی ، زندگی و آثار رازی و شیوه تصحیح این اثر، متن کتاب را آورده‌اند. پاورقی‌های این اثر به تصرفات و تصحیحات قیاسی مصححین اختصاص دارد.
نرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
