خصوص

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

شخصی‌ بودن موضوع در قضیه یا محدود بودن شمول افرادی یک معنا یا حکم نسبت به معنای دیگر را خصوص گویند.

---

اصطلاح خصوص در منطق، دست کم در دو معنا به‌کار رفته است:
۱. محدود بودن شمولِ افرادیِ یک معنا نسبت به معنای دیگر؛ در این استعمال، خصوص، مقابل عموم، و صفت مفهومی است که دایره شمول مفهومی آن بر افرادش، نسبت به مفهوم دیگر محدودتر باشد؛ مانند «دانشمندان نحو» که دایره شمولش از «دانشمندان» کمتر است.
۲. شخصی‌بودن موضوع در قضیه؛ مانند قضیه «ارسطو واضع تعالیم منطقی است» که در این صورت به قضیه، «مخصوصه» و «شخصیه» گویند. اصطلاح خصوص، اهمال و حصر هم در قضایای حملیه و هم در قضایای شرطیه به‌کار رفته است.

---

«خصوص» و «خاص» در کلام اصولیون به جای یکدیگر به کار می‌رود، هر چند در کلام آنان «خصوص» بیشتر ناظر به مفهوم و معنا و «خاص» ناظر به لفظ است.

---

خاص.

---

در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق).
• خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی.
• نائینی، محمد حسین، اجود التقریرات (سید ابوالقاسم خوئی).    
• فاضل تونی، عبدالله بن محمد، الوافیة فی اصول الفقه.    
• اسنوی، عبد الرحیم بن حسن، التمهید فی تخریج الفروع علی الاصول.

---