• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خسران (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مرجع: خسران (لغات‌قرآن)
مقالات مرتبط: خسر (مفردات‌قرآن)، خسر (مفردات‌نهج‌البلاغه)، خسران.

خسران: (هُوَ الْخُسْرانُ الْمُبینُ)
[۱] زمر/سوره۳۹، آیه۱۵.    

«خسران» از مادّه‌ «خسر» (بر وزن عسر) چنان که «راغب» در «مفردات» می‌گوید: در اصل، به معنای «از دست دادن سرمایه و کمبود آن» است که گاه، به انسان، نسبت داده می‌شود، و گفته می‌شود: «فلان کس زیان کرد» و گاه، به خود عمل، نسبت می‌دهند و می‌گویند: «تجارتش زیان کرد»
[۲] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۲۸۱.    
[۳] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۲۸۶.    
از سوی دیگر گاه، «خسران» در مورد سرمایه‌های ظاهر به کار می‌رود مانند مال و مقام دنیوی و گاه، در سرمایه‌های معنوی مانند صحت و سلامت و عقل و ایمان و ثواب، و این، همان چیزی است که خداوند آن را (خُسْرانٌ مُبِین) نام نهاده است. و هر خسرانی که خداوند، در قرآن بیان کرده، اشاره به معنای دوم است نه آنچه مربوط به سرمایه‌های دنیوی و تجارت‌های معمولی است.
[۴] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۹، ص۴۲۷.    
[۵] عصر/سوره۱۰۳، آیه۲.    
[۶] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۷، ص۳۲۰.    



ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با خسران:

۱.۱ - آیه ۱۵ سوره زمر

(فَاعْبُدُوا مَا شِئْتُم مِّن دُونِهِ قُلْ إِنَّ الْخَاسِرِينَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنفُسَهُمْ وَأَهْلِيهِمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَلَا ذَلِكَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِينُ)
[۷] زمر/سوره۳۹، آیه۱۵.    
(پس شما هر چه را جز او مى‌خواهيد بپرستيد كه زيانكاريد. بگو: «زيانكاران واقعى كسانى هستند كه سرمايه وجود خويش و بستگانشان را در روزقيامت از دست داده‌اند. آگاه باشيد زیان آشكار همين است.»)
[۸] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۶۰.    

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه خسر و خسران هر دو به معناى از دست دادن سرمايه است، يا همه‌اش و يا بعضى از آن. البته كلمه خسران رساتر از كلمه خسر است، و خسران نفس به معناى آن است كه آدمى نفس خود را در معرض هلاکت و بدبختى قرار دهد، به طورى كه استعداد كمالش از بين برود و سعادت به كلى از او فوت شود. خسارت اهل هم به همين معنا است.
در اين آیه شريفه تعريضى است به مشرکین، كه در جمله‌ (فَاعْبُدُوا ما شِئْتُمْ) مورد خطاب واقع شده‌اند، گويا فرموده، شما هر چه را بپرستيد بالأخره سرمايه نفس را از دست داده‌ايد، به خاطر اينكه آن را با به کفر كشاندن به هلاكت رسانديد، و همچنين اهل و خويشاوندان خود را هلاك كرديد، چون شما آنان را وادار به كفر و شرك كرديد، و اين کفر و شرک همان خسران حقيقى است.
(أَلا ذلِكَ هُوَ الْخُسْرانُ الْمُبِينُ) آگاه باشيد كه خسران حقيقى هم همين است، براى اينكه خسران‌هاى مربوط به امور دنيا هر چه باشد چه مال و چه جاه، ناپايدار است، به خلاف خسران روز قيامت كه پايانى ندارد، دائم و جاودان است، چون نه زايل مى‌شود و نه منقطع.
[۹] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۳۷۸.    
[۱۰] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۲۴۸.    
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
[۱۱] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۱، ص۱۵۸.    
[۱۲] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۷۶۹.    
)

۱.۲ - آیه ۲ سوره عصر

(إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِي خُسْرٍ)
[۱۳] عصر/سوره۱۰۳، آیه۲.    
(كه انسان‌ها همه در زيانند.)
[۱۴] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۶۰۱.    

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: مراد از كلمه انسان جنس انسان است، و كلمه خسر، خسران، خسار و خسارة همه به معناى نقص در سرمايه است. راغب مى‌گويد: اين كلمه هم در مورد انسان استعمال مى‌شود، و گفته مى‌شود: فلانى خسران كرد، و هم در مورد عمل انسان بكار مى‌رود و مى‌گويند: تجارت فلانى خسران كرد.
[۱۵] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۲۸۱.    

و اگر در آيه مورد بحث كلمه خسر بدون الف و لام آمده به منظور بزرگداشت آن بوده، و خواسته است بفهماند انسان در خسرانى عظيم است، احتمال هم دارد به منظور تنويع باشد، و بفهماند آدمى در نوعى مخصوص از خسران قرار دارد، غير خسران مالى و آبرويى، بلكه خسران در ذات كه خداى تعالى در باره‌اش فرموده: {{(آیه):الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ وَ أَهْلِيهِمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَلا ذلِكَ هُوَ الْخُسْرانُ الْمُبِينُ}
[۱۶] زمر/سوره۳۹، آیه۱۵.    
[۱۷] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۶۰۹.    
[۱۸] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۳۵۶.    
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
[۱۹] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۲۶۲.    
[۲۰] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۸۱۵.    
)

۱. ↑ زمر/سوره۳۹، آیه۱۵.    
۲. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۲۸۱.    
۳. ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۲۸۶.    
۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۹، ص۴۲۷.    
۵. ↑ عصر/سوره۱۰۳، آیه۲.    
۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۷، ص۳۲۰.    
۷. ↑ زمر/سوره۳۹، آیه۱۵.    
۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۶۰.    
۹. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۳۷۸.    
۱۰. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۲۴۸.    
۱۱. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۱، ص۱۵۸.    
۱۲. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۷۶۹.    
۱۳. ↑ عصر/سوره۱۰۳، آیه۲.    
۱۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۶۰۱.    
۱۵. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۲۸۱.    
۱۶. ↑ زمر/سوره۳۹، آیه۱۵.    
۱۷. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۶۰۹.    
۱۸. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۳۵۶.    
۱۹. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۲۶۲.    
۲۰. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۸۱۵.    


• مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «خسران»، ص۲۰۸.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره زمر | لغات سوره عصر | لغات قرآن
جعبه ابزار