• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حِباء (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حِباء (به کسر حاء) یکی از واژگان نهج البلاغه به معنای عطّیه می‌باشد.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص خدای تعالی و نامه‌ای خطاب به مالک اشتر از این واژه استفاده نموده است.
این واژه دو بار در نهج البلاغه آمده است.



حِباء (به کسر حاء) به معنای عطّیه و مهریه زن آمده است.
حاباهُ‌: مال اليهِ‌


مواردی که در نهج‌البلاغه استفاده شده به شرح ذیل است:

۲.۱ - الْحِباءُ - خطبه ۱۹۵ (درباره خدای تعالی)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با خدای تعالی می‌فرماید: «وَ إِنْهُ لَبِكُلِّ مَكان، وَ في كُلِّ حِين وَ أَوان، وَ مَعَ كُلِّ إِنْس وَ جانّ، لاَ يَثْلِمُهُ الْعَطاءُ، وَ لا يَنْقُصُهُ الْحِباءُ»
«او در هر مکان هست و در همه اوقات وجود دارد، با هر انس و جن است، نعمت دادن او را نمی‌شکند و بذل و بخشش چیزی از او ناقص نمی‌کند.»


۲.۲ - مُحاباةً - نامه ۵۳ (خطاب به مالک اشتر)

همچنین در نامه‌ای خطاب به مالک اشتر می‌نویسد: «ثُمَّ انْظُرْ في أُمورِ عُمّالِكَ، فاسْتَعْمِلْهُمُ اخْتِباراً، وَ لاَ تُوَلِّهِمْ مُحاباةً...»
«کارمندان خود را از روی امتحان منصوب کن نه از روی میل (دسته‌بندی) به آن‌ها و به فکر باری دادن به تو»

این واژه دو بار در نهج البلاغه آمده است.


۱. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ص۷۶۹.    
۲. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ص۵۸۴.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۸۹، خطبه ۱۹۵.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۹۳، خطبه ۱۹۰.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۰۹، خطبه۱۹۵.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۸۱، خطبه ۱۹۵.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۸۲.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۸۶-۷۸۷.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۷، ص۶۳۲.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۱۹۰.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۷۰.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۱۱، نامه ۵۳.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۰۵، نامه ۵۳.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۳۵، نامه۵۳.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۸۱، نامه ۵۳.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۵۳.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۷۲.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۱۱، ص۱۸.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۲۵۲.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۶۸.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۸۹، خطبه ۱۹۵.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۱۱، نامه ۵۳.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حباء»، ص۲۴۸.    






جعبه ابزار