حُقّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حُقّ (به ضمّ اول) از
مفردات نهج البلاغه به معنای
نوک استخوان مفصل است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در رابطه با
خداوند و در وصف
پرندگان از این واژه استفاده نموده است.
حُقّ (به ضمّ اول)
به معنای
نوک استخوان مفصل: «
الحقّ: راس العظم عند المفصل» جمع آن حقاق (بکسر اوّل) است.
برخی از مواردی که در نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:
حضرت علی (علیه‌السلام) در رابطه با خداوند فرموده:
«فَأَشْهَدُ أَنَّ مَنْ شَبَّهَكَ بِتَبَايُنِ أَعْضَاءِ خَلْقِكَ، وَ تَلاَحُمِ حِقَاقِ مَفَاصِلِهِمُ الْـمُحْتَجِبَةِ لِتَدْبِيرِ حِكْمَتِكَ، لَمْ يَعْقِدْ غَيْبَ ضَمِيرِهِ عَلَى مَعْرِفَتِكَ»؛
«
شهادت می‌دهم هر کس تو را
تشبیه کند به اعضاء متباین خلق و التیام
نوک مفاصل آنها که آن
نوک‌ها برای تدبیر حکمت با گوشت و پوست پوشانده شده‌اند، باطن قلب چنین کسی بر
معرفت تو ای خدا، گره نخورده است، تشبیه خیلی عجیب است و عبارات من از شرح آن عاجز است».
اعضاء انسانها با هم متباینند،
نوک مفصلهای اعضاء به هم متصل شده و متلائم (متلاحم) گشته و به وسیله گوشت و پوست پوشیده (محتجب) شده تا
حکمت خدا جای خود را بگیرد و همه آن اعضاء حکایت از ترکیب و نیاز و احتیاج دارند، حاشا که خدا دارای چنان صفاتی باشد.
و در وصف پرندگان فرموده:
«وَ رَكَّبَهَا فِي حِقاقِ مَفَاصِلَ مُحْتَجِبَة»؛
«ترکیب کرده اعضاء آنها را در
نوکهای مفصلهای پوشیده از گوشت و پوست».
که «حقاق» جمع «حقّ» به معنی
نوک استخوان مفصل است
این لفظ دو بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حقّ»، ج۱، ص۲۹۱.
