• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حرس

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حرس در اصطلاح فقه نظامی به معنی نگاهبانان درگاه سلطان، رقیبان و پاسبانان به کار رفته است. این اصطلاح در قرآن و بسیاری از روایات نیز استعمال شده است.



حَرْس بر وزن فَعْل اسم جمع یا جمع است. مفرد آن حرسی و حارس است این کلمه در لغت به معنی نگاهبانان درگاه سلطان، رقیبان و پاسبانان به کار رفته است.
[۳] دهخدا، علی‌اکبر، لغتنامه‌ دهخدا، ج۱۹، ص۳۸، اقتباس.



این واژه فقط یک بار در قرآن استعمال شده است. در قرآن کریم از قول جنیان چنین آمده است: «وَ انَّا لَمَسْنَا السَّماءَ فَوَجَدْناها مُلِئَتْ حَرَساً شَدیداً وَ شُهُباً؛ ما به آسمان رسیدیم و آن را پر از نگهبانان قدرتمند و شهاب‌ها یافتیم‌.»


در بسیاری از روایات اسلامی ماده «حرس» با مشتقات مختلف آن مورد استفاده‌قرار گرفته است که به نمونه‌ای از آن اشاره می‌کنیم.


«وَ فی‌ قَوْلِهِ تَعالی‌: وَاللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ. رُوِیَ انَّ النَّبِیَ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ لَمَّا نُزِلَتْ هذِهِ الْایَةُ قالَ لِحُرَّاسٍ مِنْ اصْحابِهِ یَحْرُسُونَهُ؛ (سَعَدُ وَ حُذَیْفَهُ): الْحِقُوا بِمُلاحِقُکُمْ فَانَّ اللَّهَ تَعالی‌ عَصَمَنی‌ مِنَ النَّاسِ؛ روایت شده است، زمانی که آیه ۶۷ سوره مائده بر پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نازل شد، خطاب به محافظان خود (سعد و حذیفه) فرمود: به گروه خود بپیوندید، چرا که خداوند تبارک و تعالی مرا از گزند مردم، حفظ می‌کند.»


از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) چنین روایت شده است:
«حَرْسُ لَیْلَةٍ فی‌ سَبیلِ اللَّهِ افْضَلُ مِنْ الْفَ لَیْلَةٍ یُقامُ لَیْلُها وَ یُصامُ نَهارُها؛ یک شب نگهبانی در جنگ بهتر از هزار شبی است که شب‌هایش در عبادت و روزهایش به روزه گرفتن سپری شود.»


۱. این منظور، محمد بن مکرم، لسان‌ العرب، ج۶، ص۴۸، نشر دار صادر.    
۲. زبیدی، مرتضی، تاج‌العروس، ج۱۵، ص۵۳۱.    
۳. دهخدا، علی‌اکبر، لغتنامه‌ دهخدا، ج۱۹، ص۳۸، اقتباس.
۴. جن/سوره۷۲، آیه۸.    
۵. مائده/سوره۵، آیه۶۷.    
۶. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۷، ص۱۷۶، چاپ تهران، مؤسسة الوفاء.    
۷. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، ج۱، ص۴۴۹.    
۸. متقی هندی، علاءالدین، کنزالعمال، ج۴، ص۲۹۷.    



جمعی از نویسندگان، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی، ص۵۱.    






جعبه ابزار