حدیث محرف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حدیث محرف، از اصطلاحات بکار رفته در
علم حدیث بوده و به حدیثی که شکل ظاهری آن تغییر داده شود، گفته می‌شود.
یکی از اقسام خبر حدیث محرف است و برای آن تعریف‌های گوناگونی ذکر شده که عبارتند از:
۱- حدیثی است که در شکل ظاهری - هیات - آن تغییری به وجود آمده ولی حروف آن مصون از تغییر باشد مانند «جبة البُرد» و «جنة البَرد» که اگر کلمه (برد) در هر دو جمله به ضم یا فتح خوانده شود
تحریف صورت خواهد گرفت.
۲- حدیثی است که در
سند یا متن آن کاستی یا فزونی‌ای حاصل شده و یا حرفی بجای حرف دیگر نهاده شود مانند تحریف
ابن ابی ملیکه به
ابن ابی ملائکه که
ملیکه تصغیر ملکه است ولی
ملائکه جمع ملک است.
۳- حدیثی است که سند یا متن حدیث، برای اثبات مطلب فاسد تغییر یابد.
برخی بین حدیث محرف و
مصحف تفاوتی نگذاشته‌اند و کسانی که بین آن دو تفاوت گذاشته‌اند برخی نسبت بین آن دو را
عموم و خصوص من وجه دانسته‌اند به این بیان که مصحف خطاً و صورتاً مناسب با اصل است ولی محرف از این جهت اعم است ولی از جهت این که مقصود، القاء مطلب فاسدی است اخص است.
برخی دیگر گفته‌اند: اگر تغییر در نقطه کلمه باشد مصحف است و اگر تغییر در شکل و هیات کلمه باشد محرف است.
و هم چنین گفته‌اند: اگر تغییر در لفظ باشد مصحف است و اگر تغییر در شکل و هیات باشد محرف است.
بعضی گفته‌اند: اگر تغییر از روی
جهل تغییر دهنده باشد تحریف است و اگر از روی
عمد و
قصد باشد موضوع است.
تحریف در
حدیث به زیادکردن حرف یا به نقصان آن و یا تبدیل حرفی به حرف دیگر است. بنابراین حدیث محرف به سه قسم تقسیم می‌شود از جهت دیگر نیز حدیث محرف به محرف متنی و محرف سندی تقسیم می‌شود.
مترادفات این اصطلاح عبارتند از:
خبر محرف، روایت محرف، محرف، اخبار محرف
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حدیث محرف»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۷/۱۸.
