حجِل (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَجِل (به فتح حاء و کسر جیم) و
حِجِل (به کسر حاء و جیم) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
خلخالی که
زنان بر پای خود می‌کنند.
حِجْلَه (به کسر حاء و سکون جیم و فتح لام) به معنی اطاق عروس است.
جمع آن
حِجال (به کسر حاء) است.
از اين ماده فقط دو مورد در «
نهج البلاغه» آمده است.
حَجِل و
حِجِل به معنای خلخالی که زنان بر پای خود می‌کنند؛ آمده است.
حِجْلَه به معنای اطاق عروس است.
جمع آن
حِجال است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
به آن حضرت خبر رسيد كه فوجى از طرف
معاویه به
شهر انبار شبيخون زده و فرماندار آنجا را كشته و شهر را غارت كرده‌اند؛
امام (صلوات‌الله‌علیه) در ضمن كلامى فرمود:
«وَ لَقَدْ بَلَغَنی أَنَّ الرَّجُلَ مِنْهُمْ كانَ يَدْخُلُ عَلَى المَرْأَةِ المُسْلِمَةِ وَ الاُْخْرَى المُعاهَدَةِ فيَنْتَزِعُ حِجْلَها وَ قُلْبَها وَ قَلائِدَها وَ رِعاثَها ما تَمْتَنِعُ مِنْهُ إِلّا بِالاسْتِرْجاعِ وَ الاِسْتِرْحامِ.» يعنى «به من خبر رسيد كه مردى از آن‌ها به خانه زن
مسلمان و زن
ذمّی وارد مى‌شد، خلخال، النگو، گردنبند و گوشواره او را مى‌گرفت و او فقط با ناله و گفتن: به من رحم كن
دفاع مى‌كرد. اگر كسى از اين درد بميرد بسزاست.»
امام (علیه‌السلام) فرمود:
«يَا أَشْباهَ الرِّجالِ وَ لا رِجالَ! حُلومُ الْاَطْفالِ وَ عُقولُ رَبّاتِ الحِجالِ لَوَدِدْتُ أَنّی لَمْ أَرَكُمْ وَ لَمْ أَعْرِفْكمْ.» «اى شما كه شبيه مردانيد نه
مردان و خيال‌هاى اطفاليد و عقول عروس‌هاى حجله‌هایيد، ای كاش شما را نديده و نشناخته بودم.»
«
ربّة البيت» به معنی زن خانه‌دار است.
این واژه دو بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حجل»، ص۲۵۴-۲۵۳.
