جَور (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جَور (به فتح جیم) یکی از مفردات
نهج البلاغه به معنای
انحراف از
اعتدال و
ظلم است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص در برگرداندن
بیت‌المال از این واژه استفاده نموده است.
جَور (به فتح جیم) به معنای انحراف از اعتدال و ظلم، آمده است.
چنان‌که گفته می‌شود: «
جارَ جَوْراً مالَ عَنِ اَلْقَصْدِ.»
چرا که ظلم را به این جهت «جور» گفته‌اند که
انحراف از
عدل است.
واژه «جار» به معنای همسایه است. جمع جار، جیران و جیره است.
چنان‌که گفته می‌شود: «
اَلْجارُ اَلْمُجاوِرُ في اَلسَّكَنِ.»
واژه «جوار» به معنی
عهد و
امان و نیز به معنی
آب کثیر است.
یکی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با تیول‌ها و حاتم بخشی‌های
عثمان فرموده است:
«وَ اللَّهِ لَوْ وَجَدْتُهُ قَدْ تُزُوِّجَ بِهِ النِّساءُ وَ مُلِکَ بِهِ الْإِماءُ لَرَدَدْتُهُ فَإِنَّ فی الْعَدْلِ سَعَهً وَ مَنْ ضاقَ عَلَیْهِ الْعَدْلُ فَالْجَوْرُ عَلَیْهِ أَضْیَقُ!.» «به خدا
قسم اگر معلوم شود که با آن
تیول، زنان تزویج شده و کنیزان خریداری شده است همه را به
بیت المال برمی‌گردانم، چون در
عدالت وسعت و فراخی هست و هر کس
عدل بر او تنگ شده و نتوانست با عدل اداره امور کند، ظلم بر او تنگ‌تر خواهد بود (زیرا در صورت ظلم احتمال قیام مردم است).»
این واژه ۶۰ بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جور»، ص۲۴۰.
