• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جَزْل (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





جَزْل (به فتح جیم) یا جزالت یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای عظیم و بزرگ است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص دعا برای طلب باران و آزمایش و امتحان از این واژه استفاده نموده است.



جَزْل (به فتح جیم) به معنای عظیم و بزرگ آمده است. چنان‌که گفته می‌شود: «جزل الحطب جزالة: عظم و غلظ». همچنین واژه «اجزال» به معنای توسعه و زیاد کردن آمده است. «اجزل له فی العطاء: اوسعه».


برخی از مواردی که در نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - الْجَزِیلَهِ - خطبه ۱۱۴ (درباره طلب باران)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در مورد طلب باران از خدا فرموده است:
«اللهم ... مِنْ بَرَکَاتِکَ الْوَاسِعَهِ وَ عَطَایَاکَ الْجَزِیلَهِ عَلَی بَرِیَّتِکَ الْمُرْمِلَهِ»؛
«از بركات واسع و عطاهاى فراوان خويش، بر سرزمين‌هاى فقير و حيوانات وحشى عنايت فرما».واژه «جزیله» به معنای واسعه است.

۲.۲ - أَجْزَلَ - خطبه ۱۹۲ (درباره آزمایش و امتحان)

امام (علیه‌السلام) درباره آزمایش و امتحان نیز فرموده است:
«وَ كُلَّمَا كَانَتِ الْبلْوَى وَ الاِْخْتِبَارُ أَعْظَمَ كَانَتِ الْمَثُوبَةُ وَ الْجَزَاءُ أَجْزَلَ»؛
«هر قدر امتحان و آزمايش بزرگتر و مشكل‌تر باشد، ثواب و پاداش گرانقدرتر و بيشتر خواهد بود».واژه «اجزل» به معنی اوسع است.


این واژه چهار ‌بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۲۱۶.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۳۳۷.    
۳. شرتونی، سعید، أقرب الموارد، ج، ص.    
۴. رازی، زین‌الدین، مختار الصحاح، ص۵۷.    
۵. شرتونی، سعید، أقرب الموارد، ج۱، ص۴۳۱.    
۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۲۶۷، خطبه ۱۱۴.    
۷. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۲۶، خطبه ۱۱۳.    
۸. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۷۲، خطبه۱۱۵.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۵۵.    
۱۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۸۵.    
۱۱. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۸۶.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۱۳۶.    
۱۳. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۸۱.    
۱۴. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۶۲.    
۱۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۴۵۹، خطبه ۱۹۲.    
۱۶. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۷۰، خطبه ۱۹۰.    
۱۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۹۲، خطبه۱۹۲.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۵۵.    
۱۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۵۸.    
۲۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۷۲.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۴۱۸.    
۲۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۳۳۸.    
۲۳. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۱۵۷.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۲۲، نامه ۵۳.    
۲۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۴۳، نامه ۳۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جزل»، ص۲۱۶.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه




جعبه ابزار