• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جَدِر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: اجدر (مفردات‌قرآن).


جَدِر (به فتح جیم و کسر دال) یا جدیر یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای لایق، سزاوار و برازنده و همچنین أَجْدَر به معنی سزاوارتر و لایق‌تر است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در جریان شبیخون لشکر معاویه به شهر الانبار و ... از این واژه استفاده نموده است.



جَدِر (به فتح جیم و کسر دال) یا جدیر به معنای لایق، سزاوار و برازنده آمده است.


برخی از مواردی که در نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - جَدِیراً - خطبه ۲۷ (درباره کشتن فرماندار انبار)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در جریان شبیخون لشکریان معاویه به شهر انبار و کشته شدن فرماندار آن اطلاع داد و فرمود: به من خبر رسید که غارتگران، زنان مسلمان و اهل ذمّه را غارت کرده‌اند و بعد فرمود:
«فَلَوْ اَنَّ امْرَاً مُسْلِماً مَاتَ مِن بَعْدِ هَذا اَسَفاً مَا کَانَ بِهِ مَلُوماً، بَلْ کَانَ بِهِ عِنْدِی جَدِیراً»؛
«اگر به خاطر اين حادثه مسلمانى از روى تأسّف بميرد ملامت نخواهد شد، و از نظر من سزاوار و بجاست!».

۲.۲ - أَجْدَرُ - حکمت ۲۲۱ (درباره روزی)

همچنین امام (علیه‌السلام) در بیانی دیگر فرموده است:
«شَارِكوا الَّذي قَدْ أَقْبَلَ عَلَيْهِ الرِّزْقُ، فَإِنَّهُ أَخْلَقُ لِلْغِنَى، وَ أَجْدَرُ بِإِقْبالِ الْحَظِّ عَلَيْهِ»؛
«اگر دیدید روزی اقبال به کسی روی آورده با او شریک تجارت باشید که روزی به شما نیز روی آورد».
این واژه و مشتقات آن پنج بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۲۰۶.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۳، ص۲۴۴.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۹، خطبه ۲۷.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۶۵، خطبه ۲۷.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۷۰، خطبه۲۷.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۷.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۸.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۹.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۱۵۲.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۹۹.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج، ص.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۲۶، حکمت ۲۲۱.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۰۴، حکمت ۲۳۰.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۰۹، حکمت۲۳۰.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۸۹.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۰۸.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۰۸.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۳، ص۷۵۷.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۹۹.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۵۷.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۴۷، نامه ۶۴.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۵۳، حکمت ۳۰۶.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۱۲۱، خطبه ۶۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جواد»، ص۲۰۶.    






جعبه ابزار