جورج مایکل ویکنز
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ویکنز، جورج مایکل، شرق شناس انگلیسی- کانادایی. وی در۱۲۹۷ش/ ۱۹۱۸ در
لندن به دنیا آمد.
از دورۀ دبیرستان به زبان و ادبیات و تاریخ علاقه داشت. در۱۳۱۴ش/ ۱۹۳۵ توانست از کالج ترینیتی کمبریج بورس تحصیلی بگیرد. پیش از پایان سال اول، گرایش تحصیلی اش را به زبانهای شرقی تغییر داد. او خصوصاً به
زبان عربی و فارسی علاقه مند بود و در آن‌ها پیشرفت درخور توجهی داشت. در ۱۳۱۸ش/۱۹۳۹ لیسانس گرفت. آغاز جنگ جهانی دوم (۱۹۳۹) در کار علمی ویکنز وقفه ایجاد کرد و او به خدمت در ارتش فرا خوانده شد و از ۱۳۲۱ش تا ۱۳۲۴ش/۱۹۴۲- ۱۹۴۵ در نیروی هوایی ارتش و سفارت انگلیس در
تهران خدمت کرد. او برای مأموریت، به
هند و
ترکیه و صحرای غربی (منطقه‌ای در شمال غرب افریقا و جنوب مراکش) نیزرفت. پس از پایان جنگ، در۱۳۲۵ش/ ۱۹۴۶ به کمبریج بازگشت و به پیشنهاد آرتور
آربری تدریس زبان عربی را در مدرسۀ مطالعات شرقی و افریقایی در دانشگاه لندن آغاز کرد. پس از سه سال، هنگامی که
آربری استاد کرسی زبان عربی سر توماس آدامز در دانشگاه کمبریج شد، از ویکنز برای همکاری دعوت کرد و او پذیرفت. او قرار بود تدریس زبان فارسی را نیز در کمبریج آغاز کند، اما این فرصت برایش فراهم نشد و آن‌جا را ترک کرد و در۱۳۳۶ش/ ۱۹۵۷، به دعوت دانشگاه تورنتو، به کانادا رفت و در دانشکدۀ مطالعات خاور نزدیک دانشگاه تورنتو مشغول شد. ویکنز در۱۳۴۰ش/ ۱۹۶۱ بخش مطالعات اسلامی را در این دانشگاه تأسیس کرد و تا ۱۳۴۷ش/ ۱۹۶۸ ریاست آن را برعهده داشت. او در۱۳۴۴ش/ ۱۹۶۵ به عضویت شورای مدیران آکادمی دوم (علوم انسانی و علوم اجتماعی) انجمن سلطنتی کانادا انتخاب شد.
ویکنز در ۱۳۶۳ش/۱۹۸۴ بازنشسته شد و پس از آن، به طور خاص به مطالعۀ ادبیات و شعر فارسی پرداخت. وی در۱۳۸۵ش/ ژانویۀ ۲۰۰۶ در گذشت.
همکاران و دوستان او، برای احترام به خدمات علمی و در مطالعات اسلامی و خاور میانه، مجموعه‌ای به نام Logos Islamicos فراهم آوردند که در ۱۳۶۳ش/۱۹۸۴ در تورنتو به چاپ رسید. فهرست آثار ویکنز در این مجموعه،
نشان دهندۀ علاقۀ وی به تاریخ اسلام، ادبیات فارسی و فلسفۀ اسلامی است. او آثاری را نیز از فارسی به انگلیسی ترجمه کرده است، از جمله اخلاق ناصری
نصیر الدین طوسی ،
بوستان سعدی ،
زاد المسافرین ناصر خسرو و حاجی آقای
صادق هدایت . همچنین مقالات متعددی نوشته است دربارۀ شخصیتهای مهم
مسلمان (از جمله
ابن اثیر ، این بطوطه، ابن طفیل، طبری،
عطار ، فردوسی، وحافظ) و اخلاق و تصوف و ادبیات فارسی.
علاوه بر این، ویکنز ویرایش و انتشار متن سلسله سخنرانیهایی را برعهده داشت که به مناسبت هزارمین سال تولد
ابن سینا ، در۱۳۳۰ش/ ۱۹۵۱ در کمبریج برگزار شد. این مجموعه در۱۳۳۲ش/ ۱۹۵۳ با عنوان «ابن سینا، دانشمند و فیلسوف» در لندن به چاپ رسید. محسن بینا آن را به فارسی ترجمه و در ۱۳۳۳ش در تهران چاپ نموده است.
(۱) Eleazar Bribbaum, Bibliography: The Publications of GM Wickens (۱۹۴۹-۱۹۸۴) , in Logos Islamicos Studia Islamica in honorem Georgii Michaelis Wickens, ed by Roger M Savory and Dionisius A Agius, Toronto ۱۹۸۴.
(۲) Rivanne Sandler, Georgii Michaelis Wickens in: http:// wwwrsc-srcca/ documents/WickensGorgeMichael.
(۳) Roger M Savory, G M Wickens - A Biographical Sketch, in Logos Islamicos Studia Islamica in honorem Georgii Michaelis Wickens, ed by Roger M Savory and Dionisius A Agius, Toronto ۱۹۸۴؛
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «جورج مایکل ویکنز»، شماره۷۲۹۷.
