جعفر بن ادریس قزوینی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جعفر بن ادریس قزوینی، (م حدود ۳۱۲ق) از تیره
بنی‌عدی بن کعب از
قریش، از اعقاب
عمر بن خطاب و مقیم
قزوین بود. او از راویانی است که با یک واسطه از
امام رضا (علیه‌السلام) نقل روایت کرده و از فقها و محدثین و
امام جماعت مسجدالحرام بود.
ابوعبدالله
جعفر بن ادریس بن محمد بن زید بن یونس
قزوینی (م. حدود ۳۱۲ق) به تیره بنی‌عدی بن کعب از قریش، نسب، برده
و از اعقاب
عمر بن خطاب، مقیم قزوین می‌باشد.
از زمان و مکان تولد و دوران کودکی او اطلاعی در دست نیست. خاندان وی از خاندان‌های مشهور شیعی در قزوین بودند.
احمد بن ادریس برادر
جعفر، و
حسن بن احمد بن ادریس و
محمد بن احمد بن ادریس برادرزادگان
جعفر از این خاندان‌اند.
جعفر در قزوین علومی چون
فقه و
حدیث را نزد اکابر علمای عصر خویش، مانند
یحیی بن عبدک و
ابن ماجه، فرا گرفت.
ابن ماجه (۲۰۹-۲۷۳ق)، صاحب سنن، از مشایخ وی است.
جعفر از راویان حدیث بود.
او از طریق کسانی مانند
داوود بن سلیمان و او با واسطه از
امام رضا (علیه‌السلام) روایت نقل کرده است.
شیخ طوسی نیز در
امالی روایتی از
جعفر را نقل کرده است.
جعفر حدود سال
۲۸۰ق، به قصد زیارت
خانه خدا، به
مکه رفت و مجاور خانه خدا شد. اما از تاریخ سفر او اطلاعی در دست نیست. بنا به گزارشی، وی ۳۰ سال امام مسجدالحرام بود.
در نقلی،
جعفر علاوه بر امامت مسجدالحرام، در
ماه رمضان، از مؤذنین آن نیز بود.
جعفر بن ادریس، در مکه، مجلس تدریس فقه و حدیث برپا کرد و شاگردانی را تربیت نمود که برخی از آنان در شمار ناقلان روایت از وی قرار دارند.
عبدالواحد حسن بصلانی البندار و
ابوبکر احمد بن ابراهیم بن سعید الشروطی از آن جمله‌اند.
جعفر حدود سال
۳۱۲ق درگذشت.
از مدت زندگی، مکان درگذشت و محل دفن وی اطلاعی در دست نیست.
۱. الاستبصار فیما اختلف من الاخبار: محمد بن حسن طوسی (۳۸۵-۴۶۰ق)، به کوشش سید حسن موسوی الخرسان، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۳ش.
۲. اعیان الشیعه: سید محسن امین (م۱۳۷۱ق)، به کوشش سید حسن امین، بیروت، دار التعارف، ۱۴۰۳ق.
۳. الامالی: محمد بن حسن طوسی (۳۸۵-۴۶۰ق)، تصحیح محققان بنیاد بعثت، قم، دار الثقافه، ۱۴۱۴ق.
۴. الانتقاء من فضائل الثلاثه الائمه الفقهاء: یوسف بن عبدالله بن عبدالبر (۳۶۸-۴۶۳ق)، بیروت، دار الکتب العلمیه، بی‌تا.
۵. البیان و التبیین: عمرو بن بحر جاحظ (م۲۵۵ق)، مکتبه التجاریه الکبری، ۱۳۴۵ق.
۶. تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر: شمس‌الدین محمد بن احمد ذهبی (م۷۴۸ق)، به کوشش
عمر عبدالسلام، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۱۰ق.
۷. تاریخ الطبری (تاریخ الامم و الملوک): محمد بن جریر طبری (۲۲۴-۳۱۰ق)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
۸. تاریخ الکوفه: السید حسین براتی (م۱۳۳۲ق)، به کوشش العطیه، الحیدریه، ۱۴۲۴ق.
۹. تاریخ بیهقی: علی بن زید بیهقی (م۵۶۵ق)، به کوشش احمد بهمنیار، تهران، فروغی، ۱۳۶۱ش.
۱۰. تاریخ نیسابور: عبدالفاخر بن اسماعیل (م۵۲۹ق)، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۳ق.
۱۱. التدوین فی اخبار القزوین: عبدالکریم بن محمد رافعی
قزوینی (م۶۲۳ق)، به کوشش عزیز الله عطاردی، تهران، عطارد، ۱۳۷۶ش.
۱۲. تذکرة الخواص (تذکرة الخواص الائمة فی خصائص الائمه): یوسف بن قزاوغلی، سبط ابن جوزی، قم، شریف رضی، ۱۴۱۸ق.
۱۳. تهذیب الکمال فی اسماء الرجال: یوسف بن عبدالرحمن مزی (م۷۴۲ق)، به کوشش بشار عواد معروف، بیروت، مؤسسة الرساله، ۱۹۸۵م.
۱۴. تهذیب المقال: سید محمد علی ابطحی، قم، ابن المؤلف، ۱۴۱۷ق.
غلام‌رضا ملایی، دانشنامه حج و حرمین شریفین، برگرفته از مقاله «جعفر بن ادریس قزوینی»، تاریخ بازیابی ۱۴۰۱/۵/۲۷.
