جزیره خضرا افسانه یا واقعیت (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نوشته
علامه محمدباقر مجلسی،
محمدتقی شوشتری، سید جعفر مرتضی عاملی،
آیت‌الله حسن زاده آملی،
آیت‌الله ابراهیم امینی و با ترجمه و تحقیق از ابوالفضل طریقه دار، به تحقیق درباره سند و دلالت
روایت داستان گونه‌ای به نام «جزیره خضرا» که در جلد ۵۲ کتاب
بحارالانوار آمده، پرداخته است.
کتاب به زبان فارسی، در سال ۱۳۷۱ ش و به منظور خرافه زدایی از مباحث «امام پژوهی» در گستره حدیث و ترویج دیدگاه عالمان شیعی در خصوص تحریف ناپذیری
قرآن کریم، تدوین شده است.
کتاب با مقدمه مؤلف در بیان انگیزه نقد این داستان، آغاز شده و مطالب، روایت
جزیره خضراء را بر اساس کهن‌ترین منابع موجود، به صورت گزارشی و تحلیلی، در دو بخش، مورد بررسی و نقد قرار داده است:
در بخش نخست، نظریه طرفداران واقعیت این داستان و داستان ابن انباری، انطباق داستان جزیره خضرا بر
مثلث برمودا و وجود بشقاب پرنده‌ها در اختیار ساکنین این جزیره را ارائه می‌شود.
در این قسمت، عمدتا مطالب کتاب «جزیره و تحقیقی پیرامون
مثلث برمودا» از ناجی نجار، با ترجمه علی اکبر مهدی پور مطرح شده است.
در بخش دوم، افسانه بودن داستان جزیره خضرا و نقد نظریه انطباق آن بر
مثلث برمودا و مباحثی دراز دامن پیرامون مساله
ازدواج و مسکن
امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف عرضه می‌شود.
در این قسمت، دیدگاه برخی از فقها و فضلا به تفصیل و یا کوتاه، در نقد داستان جزیره خضرا آمده است؛ از جمله نقد مفصل سید جعفر عاملی که قسمت متنابهی از محتوای بخش دوم را تشکیل می‌دهد.
بخش اول، در سه قسمت، ارائه شده است:
در قسمت اول، بعد از نقل کامل داستان سفر به جزیره خضرا توسط «علی ابن فضال» و قصه دیگری که «کمال الدین بن انباری» آن را نقل کرده و از بعضی جهات، مشابه داستان جزیره خضرا است، به اشتراکات آن دو اشاره می‌شود؛ از جمله این که:
۱- محل سکونت امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و فرزندانش در جزایری میان دریاست.
۲- امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف اکنون دارای عیال و فرزند است.
۳- جزیره‌ها بسیار باصفا و سرسبزاند.
۴- مسئله رؤیت و دیدن امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف .
۵- نظم اجتماعی، رفاه و کیفیت سلوک مردم در آن جزیره بسیار عالی است.
۶- راوی اصلی هر دو داستان، مجهول الهویه‌اند.
دوم، ادعای ناجی النجار پیرامون این که جزیره خضرا همان
مثلث برموداست، از کتاب وی نقل شده است.
موقعیت جغرافیایی
مثلث برمودا، سرگردانی دانشمندان در مورد این نقطه از زمین و این که در آن جا چه اتفاقاتی رخ می‌دهد، ارتباط
مثلث برمودا و نیروهای غیبی، نظریه دانشمندان در مورد آن از جمله پروژه بولیمود و تئوری‌های دیگر و سرانجام نظریه ناجی النجار در مورد
مثلث برمودا که همان جزیره خضراست یا نه، از مباحث این بخش است.
در سوم، ادعای دیگر ناجی النجار مبنی بر این که احتمال دارد، بشقاب پرنده‌ها در اختیار ساکنان جزیره خضرا باشند، بیان شده است.
داستان بشقاب‌های پرنده، نخستین بشقاب پرنده، اقوال دانشمندان در مورد آن‌ها و این که چی کسی آن‌ها را در اختیار دارد، از عناوین این قسمت است.
در بخش دوم، درباره این بحث می‌شود که آیا روایت جزیره خضرا، سند معتبری دارد؟ آیا افرادی که این روایت از آن‌ها نقل شده، ساختگی یا مجهول‌اند یا خیر؟ آیا محتوا و دلالت آن با مبانی دین ناسازگار است؟ و...
در خصوص سند این روایت، مؤلف به نکات ذیل اشاره می‌کند:
۱- فردی که در ابتدای روایت می‌گوید: «در خزانه امیرالمؤمنین... ، رساله‌ای به خط فضل بن یحیی طیبی یافتم.» ناشناخته و اسم، نسب و خصوصیات آن کاملا مجهول است.
۲- چگونه این شخص مجهول خط طیبی را شناخته است.
۳- معاصران او؛ مانند
علامه حلی رحمة‌الله‌علیه و ابن داود، این روایت را نادیده گرفته و آن را نقل نکرده‌اند.
۴- علی ابن فضال، داستان را در حضور طیبی و گروهی از علمای
حله توضیح می‌دهد و حال آن که هیچ فردی از این عده، این داستان را نقل نکرده است.
بعد از بررسی سند و دلالت این حدیث، مؤلف چنین نتیجه گیری می‌کند که این روایت، از جهت سند و متن، صحیح نبوده و قابل اعتماد نیست.
وی معتقد است، هیچ ارتباطی میان جزیره خضرا و
مثلث برمودا وجود نداشته و قبل از خاتمه دادن به بحث این داستان، ملاحظاتی درباره شواهد ارتباط بین جزیره و
مثلث مطرح می‌کند. البته با ادعای این که وارد تایید یا تکذیب مطلبی که راجع به حالت غیرعادی داشتن منطقه برمودا گفته می‌شود، نشده است.
فهرست مطالب در ابتدا و کتاب نامه کتاب‌ها، روزنامه‌ها و مجلاتی که در متن از مطالب آن‌ها استفاده شده، در انتهای کتاب آمده است.
نرم افزار کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
