جرائم سازمان یافته
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جرائم سازمان یافته از اصطلاحات
علم حقوق بوده و به معنای فعالیت
های مجرمانه مستمری است که با هماهنگی صورت میگیرد. ویژگی
های جرائم سازمان یافته شامل سازمان
بزهکار، فعالیت
های مجرمانه سازمان یافته، ابزاهای حمایتی و انحصارطلبی میشود. برخی از عوامل اساسی این رویکرد مجرمانه عبارتند از:
گروهی بودن
ارتکاب جرم، عدم توازن میان امکانات بازدارنده و امکانات مجرمان سازمان یافته و گسترش موضوعات مجرمانه. برخی از مهمترین سازمان
های بزهکار فعال در جهان عبارتند از:
مافیا که ریشه ایتالیائی و عمدتاً سیسیلی دارد،
ترایاد که امروزه در
هنگ هنگ فعالیت دارد و
یاکوزا از انجمن
های سری و محرمانه
ژاپن.
جرم سازمان یافته: عبارتست از فعالیت
های غیرقانونی و هماهنگی
گروهی منسجم از اشخاص که باتبانی همدیگر و برای تحصیل منافع مادی و قدرت، به ارتکاب مستمر مجرمانه شدیدی میپردازند و برای رسیدن به هدف از هر نوع ابزار مجرمانه نیز استفاده میکنند.
جرم سازمان یافته فراملی. به جرمی اطلاق میشود که اولا توسط شبکه
های مجرمانه مرتبط به هم ارتکاب مییابند و ثانیا این شبکهها در کشورهای مختلف به فعالیت مجرمانه میپردازند و یا اهداف مورد نظر از ارتکاب جرم توسط آنان فراتر از قلمرو جغرافیایی یک کشور است.
ویژگی
های جرائم سازمان یافته شامل سازمان بزهکار، فعالیت
های مجرمانه سازمان یافته، ابزاهای حمایتی و انحصارطلبی میشود.
اجتماع بیش از دو نفر نقطه بنیاد دین یک سازمان بزهکار را تشکیل میدهد مشروط بر اینکه از پاره
های ویژگی
های سازمان دیگر برخوردار باشد.
از جمله:
۱. ساختار سازمانی: سازمان
های بزهکار دارای نوعی ساختار سازمانی و عمدتا ساختار هرمی شکل هستند.
۲. استمرار زمانی: یعنی فعالیت
های آنها مقطعی نیست و به صورت مستمری ادامه دارد.
۳. قدرت مرکزی: که مدیریت واحد و
منسجمی را بر کل
سازمان و اعضای آن اعمال میکند.
۴. سلسله مراتب تشکیلاتی، ساختار هرمی شکل علاوه بر اینکه وجود یک قدرت مرکزی را ضروری میسازد به نوعی سلسله مراتب تشکیلاتی در سطوح پایین نیز خواهد بود.
۵. محدودیت اعضاء: حفظ و تداوم ساختار سازمانی مستلزم وجود نوعی قواعد الزامآور است که همه اعضاء ناگزیر به رعایت آن میباشند.
۶. قواعد الزامآور: حفظ و تداوم ساختار سازمانی مستلزم وجود نوعی قواعد الزامآور است که همه اعضاء ناگزیر به رعایت آن میباشند.
۷. تقسم کار: ماهیت جرائمی که توسط اینگونه سازمانها ارتکاب مییابند به گونهای است که یک نفربه تنهایی نمیتوانند رکن مادی آن را انجام دهد،
لذا علاوه بر اینکه که حضور چند نفر درکنار هم دیگر ضروری است هر کدام از آنها نیز باید عهدهدار عمل خاصی باشند و در نتیجه هر سازمان بزهکار دارای یک تقسیم کار ویژه میان اعضای خود خواهد بود.
ویژگی دوم جایم سازمان یافته فعالیت
های مجرمانه سازمان یافته میباشد که میتوان آنها را در دو دسته متفاوت تقسیم بندی کرد.
۱. فعالیتی که بطور مستقیم در جهت تحصیل منافع مادی صورت میگیرد. که عمدتاً تمرکز و توجه سازمان
های جنایکار معطوف به فراهم کردن
کالا یا خدمات ممنوع و غیر قانونی است، که دارای متقاضی میباشد، و در برگیرنده افراد عادی، سازمان
های خاص و حتی برخی از دولتها میباشد. از این منظر فعالیتهای سودآور سازمان را میتوان تحت شمول اصطلاح کلی
قاچاق قرار داد که مهمترین موارد آن عبارتنداز:
قاچاق مواد مخدر،
قاچاق اسلحه،
قاچاق مواد هستهای،
قاچاق انسان و اعضای
انسان.
۲. فعالیتهایی که به منظور تسهیل یا بهینه ساختن فعالیتها یا منافع سازمان و یا حفظ اقتدار و استمرار آن صورت میگیرد.
که فعالیت
های مختلف و متنوعی را از قبیل
قتل،
خشونت،
ارعاب یا
تطمیع،
ارتشا، و.... دربر میگیرد اما به نظر میرسد در حال حاضر دو نوع فعالیت مجرمانه برای حیات و همچنین تسهیل فعالیت
های سازمانهای بزهکار از اهمیت بیشتر و کلیدیتر برخوردار است که عبارتند از:
پولشوئی و
فساد اداری.
ویژگی دیگر جرائم سازمان ابزاهای حمایتی آنهاست. سازمان
های بزهکار در عین حال که ممکن است بسیار قدرتمند، ثروتمند و پر نفوذ باشند، خواه ناخواه آسیبپذیر نیز خواهند بود. در واقع دو دسته موانع یا فشارها میتواند آنها را آسیبپذیر سازد: نخست فشارهایی که ممکن است از بیرون و از ناحیه نهادهای مجرمی به آنها وارد شود.
دوم فشارهایی که از درون و به دلائلی مانند رقابت
های داخلی، درگیری
های اعضاء با یکدیگر، اعترافات اعضای نادم و... تحمل کنند بنابراین هر سازمان دارای ابزارهای حمایتی خاصی است که از مهمترین آنها میتوان به فساد اداری، خشونت، جلب اعتماد و حمایت مردم محلی را نام برد.
ویژگی دیگر جرائم سازمان یافته انحصار طلبی آنهاست. هر سازمان
بزهکار به اقتضای منفعت طلبی خود تلاش خواهد کرد هر مانعی را که به نوعی در زمینه تامین منافع سازمان مانع ایجاد میکند از میان بر دارد یکی از این موانع مهم
گروهها و سازمان
های رقیب است.
هدف اساسی در انحصارگری بیشینه کردن منافع حاصل از جرم است که هدف غائی سازمان
های بزهکار فعال در دنیاست.
عوامل اساسی رویکرد مجرمانه به جرائم سازمان یافته عبارتند از:
گروهی بودن ارتکاب جرم، عدم توازن میان امکانات بازدارنده و امکانات مجرمان سازمان یافته، گسترش موضوعات مجرمانه، بالا بودن درآمد فعالیت
های مجرمانه و کاهش هزینه ارتکاب این فعالیتها و خلأهای قانونی و عدم انطباق قوانین سنتی با جرائم مربوط.
در
روانشناسی جنائی ثابت شده است در صورتی که برای ارتکاب جرم دسته،
گروه و باند و امثال آن وجود داشته باشد از نظر روانی ارتکاب جرم برای شخص مرتکب آسانتر است.
و شخص با نگرانی و واهمه کمتری به ارتکاب جرم مبادرت میورزد زیرا:
اولاً: در ارتکاب جرم همکارانی دارد که زمینه ارتکاب جرم را فراهم میسازند و او را به هدف مجرمانهاش نزدیکتر میسازند.
ثانیاً: وجود شرکاء و معاونان در ارتکاب جرم موجب میشود که شخص از نظر روانی
مجازات کمتری را در صورت
تعقیب و محاکمه برای خود پیشبینی کند.
ثالثاً: با وجود شرکاء و معاونین اهداف مجرمانه دست یافتیتر به نظر میرسد چون با وجود مرتکبان متعدد و طراحی برنامهریزی مناسب، شخص با اعتماد به نفس بیشتری ماموریت مربوطه را انجام میدهد.
پیشگیری از جرائم سنتی و سرکوب آنها در نتیجه کنترل این جرائم توسط
پلیس امری آسان به شمار میآید اما امکان کنترل جرائم سازمانیافته توسط پلیس به سبب عدم توازن میان امکانات بسیار کمتر است.
امروز با توسعه دانش و فنآوری، دامنه جرائم به طور قابل توجهی گسترش یافته و این گسترش با توجه به ارتکاب آنها به صورت سازمان یافته و با ابزار جدید، امکان دستگیری و تعقیب متهمان و مرتکبان را کاهش داده است.
از جمله عوامل اساسی رویکرد مجرمانه به جرائم سازمان یافته بالا بودن درآمد فعالیت
های مجرمانه و کاهش هزینه ارتکاب این فعالیتهاست.
از جمله عوامل اساسی رویکرد مجرمانه به جرائم سازمان یافته خلاهای قانونی و عدم انطباق قوانین سنتی با جرائم مربوط است.
۱- مافیا: مشهورترین سازمان بزهکار در جهان که به مفهوم خاص آن تنها سازمان
های جنایتکاری را در برمیگیرد که ریشه ایتالیائی و عمدتاً سیسیلی دارند.
۲- ترایاد: به معنی مثلث آسمان، زمین و انسان است. این انجمن
های مخفی چینی در سال ۱۹۱۱ و همزمان با تشکیل
جمهوری چین پا به دنیای جرم و جنایت گذاشتند ولی امروزه هنگ هنگ پایتخت بحث و گفتگوی آنهاست.
۳- یاکوزا: در کنار
ناسیونالیستها،
اولترناسیونالیستها و
گروه
های حاشیهای متعصب مذهبی یا
مکاشفهگرا یکی از انجمن
های سری و محرمانه ژاپن است که ماهیت فعالیت آنها مجرمانه است.
۴- کارتل
های آمریکای لاتین: در واقع این
گروهها به طور تخصصی، اصلیترین فعالیت خود را به قاچاق مواد مخدر اختصاص دادهاند. کشورهای مختلف آمریکای لاتین مثل
کلمبیا،
مکزیک،
پرو،
دومینیکن،
برزیل و... حول یک محور اصلی یعنی قاچاق مواد مخدر قرار دارند.
۵-
گروه
های مافیائی مهاجر به
آمریکا: کشور آمریکا به دلیل وسعت سرزمین، بالا بودن جمعیت مهاجر با ملیتها، نژادها و مذاهب گونانگون و برخورداری از یک نظام بانکی و اقتصادی باز، جایگاه مناسبی برای فعالیت
گروه
های سازمان یافته تبهکار بوده است و از جمله شهرهای جایگاه باندهای تبهکار
نیویورک است.
شناخت و تحلیل جرمسازمان یافته و تدوین استراتژی
های مناسب و قابل قبول برای مقابله با آن جز در سایه تحقیقات علمی میسر نیست و در این زمینه در کشور ایران نیز که با جنبههائی از جرمسازمان یافته بویژه پدیده قاچاق مواد مخدر دست به گریبان است و بهای بسیاری را برای آن پرداخته، این گونه تحقیقات امری بسیار حیاتی است.
•
سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «جرائم سازمان یافته»، تاریخ بازیابی ۹۹/۶/۵.