جانّ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جانّ: (تَهْتَزُّ کَاَنَّها جَآنٌّ)«جانّ» از همان
«جنّ» به معنای موجود ناپیدا است؛ زیرا مارهای کوچک و باریک غالباً به صورت مخفیانه و ناپیدا در لابلای علف‌ها و شیارهای باریک زمین، حرکت می‌کنند و خود را مخفی می‌دارند.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با جانّ:
(وَأَلْقِ عَصَاكَ فَلَمَّا رَآهَا تَهْتَزُّ كَأَنَّهَا جَانٌّ وَلَّى مُدْبِرًا وَلَمْ يُعَقِّبْ يَا مُوسَى لَا تَخَفْ إِنِّي لَا يَخَافُ لَدَيَّ الْمُرْسَلُونَ) (و عصایت را بیفکن! - هنگامی که
موسی به آن نگاه کرد، دید با سرعت همچون ماری به هر سو می‌دود، ترسید و پشت کرد و گریخت، و حتی به پشت سر خود نگاه نکرد- ای موسی! نترس، که پیامبران در نزد من نمی‌ترسند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: جان به معنای مار کوچکی است که به سرعت می‌دود. در آیه، حذف و ایجازی به کار رفته، که فای فصیحه از آن خبر می‌دهد، چون بعد از آنکه فرمود: عصایت را بینداز، به دنبالش فرمود: پس همین که دید به شدت به حرکت در آمد و از کلمه پس همین که فهمیده می‌شود که تقدیر کلام چنین بوده: عصایت را بینداز، پس همین که عصایش را افکند و ناگهان به صورت اژدهایی آشکار شده درآمد که داشت به شدت حرکت می‌کرد و مثل یک مار کوچک جست و خیز می‌کرد- چون آن را بدید که به شدت حرکت می‌کند- رو به عقب فرار کرد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(وَ أَنْ أَلْقِ عَصَاكَ فَلَمَّا رَآهَا تَهْتَزُّ كَأَنَّهَا جَانٌّ وَلَّى مُدْبِرًا وَ لَمْ يُعَقِّبْ يَا مُوسَى أَقْبِلْ وَ لَا تَخَفْ إِنَّكَ مِنَ الْآمِنِينَ) (عصایت را بیفکن. هنگامی که عصا را افکند و دید همچون ماری با سرعت حرکت می‌کند، ترسید و به عقب برگشت، و حتی پشت سر خود را نگاه نکرد! ندا آمد: ای موسی! برگرد و نترس، تو در امان هستی.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: تفسير اين جمله در
سوره نمل گذشت.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «جانّ»، ص۱۶۰.
