جاثِم (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جاثِم: (فی دارِهِمْ جاثِمینَ)«جاثِم» در اصل از مادّه
«جثم» (بر وزن خشم) به معنای نشستن روی زانو و توقف در یک مکان و همچنین «افتادن به رو» آمده است؛ و بعید نیست این تعبیر، اشاره به آن باشد که هنگام وقوع زلزله شدید آنها در خواب خوش فرو رفته بودند، ناگهان به پا خاستند همین که بر سر زانو نشستند، حادثه به آنها مهلت نداد و بر اثر
وحشت و ترس و یا فرو ریختن دیوارها و یا صاعقه‌ای که با آن
زلزله همراه بود، جان خود را در همان حالت از دست دادند. و از تعبیر به
«جاثمین» چنین استفاده می‌شود که
صیحه آسمانی باعث مرگ آنها شد، ولی اجساد بی‌جانشان به روی
زمین افتاده بود، اما از پاره‌ای از روایات بر می‌آید که آتش صاعقه آنها را سوزاند.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با جاثِم:
(فَأَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ فَأَصْبَحُواْ فِي دَارِهِمْ جَاثِمِينَ) (سرانجام زمین لرزه آنها را فرا گرفت؛ و صبحگاهان، در خانه‌هایشان به رو افتاده و مرده بودند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: جثوم در
انسان و پرندگان مانند به سینه در افتادن
شتر است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(وَأَخَذَ الَّذِينَ ظَلَمُواْ الصَّيْحَةُ فَأَصْبَحُواْ فِي دِيَارِهِمْ جَاثِمِينَ) (و کسانی را که
ستم کرده بودند، صیحه مرگبار آسمانی فروگرفت؛ و بامدادان در خانه‌هایشان به روی افتاده و مرده بودند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه جاثمین جمع
اسم فاعل از مصدر جثوم است بر وزن جلوس، و جثوم به معنای برو افتادن بر زمین است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ فَأَصْبَحُوا فِي دَارِهِمْ جَاثِمِينَ) (ولی آنها او را تکذیب کردند، و به این سبب زلزله آنان را فرا گرفت، و بامدادان در خانه‌های خود به رو درافتاده و مرده بودند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه جاثمین از ماده جثم است، و جثم و همچنین جثوم در مکان، به معنای نشستن در آن، و یا زانو نهادن بر آن است، و این تعبیر کنایه است از مرگ و معنای آیه این است که: اهل
مدین شعیب را تکذیب کردند، پس زلزله سختی ایشان را گرفت، و صبح همه در خانه‌هایشان مرده بودند، و دیگر از جای خود حرکت نکردند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «جاثِم»، ص۱۵۹.
