• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ثابت بن سنان حرانی (مقاله‌دوم)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: ثابت بن سنان حرّانی.


ثابت بن سنان حرّانی (م. ۳۶۳ق) پزشک، فیلسوف، ریاضیدان، ادیب و مورخ در قرن چهارم هجری قمری بود. وی در دوران حکومت مطیع لله و امارت احمد بن بویه زندگی می‌کرد و همچنین در سال ۳۱۳ به دستور خاقانی وزیر، ریاست بیمارستان ابن فرات را بر عهد گرفت.



ابوالحسن ثابت بن سنان بن ثابت بن قُرّة حرّانی بغدادی نیاکان وی اهل حرّان و از صابئین بودند و خود در دوران حکومت مطیع لله و امارت احمد بن بویه زندگی می‌کرد.
[۲] ابن جلجل، سلیمان بن حسان، طبقات الاطباء والحکما، ص۸۰.

او از پزشکان ماهر و متخصص به شمار می‌رفت. حرانی به همراه پسرش در خدمت راضی باللّه و پزشک مخصوص متّقی، مستکفی و مطیع لله بود. در سال ۳۱۳ هجری خاقانی وزیر، ریاست بیمارستان ابن فرات را به او سپرد.
او افزون بر مهارت در رشته پزشکی، همانند جدش ثابت بن قرّة، در فلسفه، هندسه و ریاضیات نیز صاحب نظر بود. ادیبی برجسته و تاریخ نگاری نامدار بود.


از استادان و کسانی که از آنان بهره علمی برده نیز اطلاعی در دست نیست. از شاگردان حرانی تنها دو برادرش، عمر و احمد بن یونس بن احمد را می‌شناسیم که مدتی در بغداد نزد وی کتب جالینوس را فراگرفته‌اند.
[۷] ابن صاعد‌ اندلسی، صاعد بن احمد، طبقات الامم، ص۱۰۲.



از حرانی کتاب التاریخ (المفرد فی اخبار الشام و مصر) به جا ماند، که در آن، رویدادها و حوادث زمان خویش از دوران مقتدر باللّه تا مطیع للّه را ثبت کرده است.


حرانی به سال ۳۶۳ یا ۳۶۵ درگذشت. (دیگر منابع: ).


۱. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۶، ص۲۱۷.    
۲. ابن جلجل، سلیمان بن حسان، طبقات الاطباء والحکما، ص۸۰.
۳. ابن ابی اصیبعة، احمد بن قاسم، عیون الانبا، ص۳۰۴.    
۴. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۴، ص۳۳۴.    
۵. یاقوت بن عبدالله، معجم الادبا، ج۲، ۷۷۲.    
۶. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۴، ص۱۵۱.    
۷. ابن صاعد‌ اندلسی، صاعد بن احمد، طبقات الامم، ص۱۰۲.
۸. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۳۶۴.    
۹. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادبا، ج۲، ص۷۷۲.    
۱۰. قفطی، علی بن یوسف، تاریخ الحکما، ص۸۹.    
۱۱. ابن ابی اصیبعة، احمد بن قاسم، عیون الانبا، ص۳۰۷.    
۱۲. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۳۶۴.    
۱۳. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۹۸.    
۱۴. ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۴، ص۱۱۱.    
۱۵. ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۶۴۷.    
۱۶. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۰، ص۲۸۷.    
۱۷. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیه العارفین، ج۱، ص۲۴۸.    
۱۸. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۲۹۰.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «ثابت حرّانی»، ج۲، ص۱۵۱.






جعبه ابزار