• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تَیْح (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: آمادگی.


تَیْح (به فتح تاء و سکون یاء) یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای مهیّا شدن، آماده کردن و آماده شدن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص قتل عثمان خطاب به مردم کوفه، از این واژه استفاده نموده است.
این واژه دو بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.



تَیْح (به فتح تاء و سکون یاء) به معنای مهیّا شدن، آماده کردن و آماده شدن آمده است.
همچنین در لغت آمده است: «تاحَ لَه تَیحاََ: تَهّیا.»
«اتاحه» به معنای آماده کردن است.


مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - فَأُتيحَ - نامه ۱ (قتل عثمان)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره قتل عثمان به اهل کوفه نوشت:
«إِنَّ النّاسَ طَعَنوا عَلَيْهِ، فَكُنْتُ رَجُلاً مِنَ الْمُهاجِرينَ ... وَ كانَ مِنْ عائِشَةَ فيهِ فَلْتَةُ غَضَب، فَأُتيحَ لَهُ قَوْمٌ فَقَتَلوهُ، وَ بايَعَني النّاسُ.»
«مردم به او عیب گرفتند و من مردی از مهاجرین بودم ... عایشه بر او خشمگین بود در نتیجه گروهی آماده شده و خونش را ریختند.»

۲.۲ - أُتيحَ - حکمت ۱۰ (موعظه)

امام (علیه‌السلام) همچنین فرموده است:
«مَنْ ضَيَّعَهُ الاَْقْرَبُ أُتيحَ لَهُ الاَْبْعَدُ.»
«كسى كه نزديكانش او را رها سازند، آن‌ها كه دورند او را مى‌برند (و ياريش مى‌كنند).» ابن میثم و محمد عبده آن‌را آماده شدن برای مساعدت معنی کرده‌اند.
(یعنی کسی که اقربا او را ضایع کنند، خداوند افراد دیگری را آماده مساعدت او می‌کند.)



این واژه دو بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۳۴۴.    
۲. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۱، ص۳۱۰    
۳. ورّام بن أبی فراس، مجموعة ورّام (تنبیه الخواطر و نزهة النواظر)، ج۲، ص۲۱۴.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۵۸۲، نامه ۱.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۳، ص۳، نامه ۱.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۶۳، نامه ۱.    
۷. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۶۵، نامه ۱.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۷۴.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۷۷.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۹، ص۲۵.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۳۸۷.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۶.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۷۷۱، حکمت ۱۰.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۳، ص۱۵۴، حکمت ۱۳.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۷۱، حکمت ۱۴.    
۱۶. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۳۵، حکمت ۱۴.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۱۸.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۱۸.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۲، ص۱۰۷.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۹.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۱۸.    
۲۲. بحرانی، ابن میثم، شرح نهج البلاغه ابن هیثم، ج۵، ص۲۴۶.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغة (ط مطبعة الإستقامة)، ج۳، ص۱۵۴.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «تیح»، ص۱۷۹-۱۷۸.    






جعبه ابزار