• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تفاسیر فقهی شافعیان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



در گرایش تفسیر فقهی، مفسّر تلاش خود را مبذول می‌دارد تا آیات الاحکام را تبیین نماید. تفاسیر فقهی شافعیان نیز از این دست تفاسیر می‌باشد.



شافعیان نیز تفاسیر فقهی متعددی تألیف کرده‌اند که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:

۱.۱ - احکام القرآن شافعی

احکام القرآن منسوب به شافعی (م. ۲۰۴ ق.). این کتاب مجموعه استنادات شافعی به آیات قرآن درباره احکام شرعی است که بیهقی آن را از میان کتب فقهی و اصولی وی گردآوری کرده است. بیهقی در گردآوری این کتاب افزون بر کتب شافعی، به کتاب‌های دیگر عالمان شافعی مانند مَزنِی، بوسطی، حرمله و زعفرانی مراجعه کرده و موارد استشهاد شافعی به آیات فقهی قرآن را گردآورده است.
[۱] احکام القرآن، شافعی، ج ۱، ص ۱۵.
وی در ابتدای این تفسیر به مباحث عام و خاص، واجبات، حجیت خبر واحد و نسخ اشاره کرده است.
[۲] احکام القرآن، شافعی، ج ۱، ص ۲۳ - ۳۷.
سپس آیات فقهی را در ابواب خاص فقهی ذکر و مرتب کرده است.

۱.۲ - احکام القرآن کیا الهراسی

احکام القرآن اثر علی بن محمد کیا الهراسی (م. ۵۰۴ ق) که در ۴ جزء نگاشته شده است. وی آیات فقهی را به ترتیب سور قرآن پیاپی و بدون ذکر عنوانی خاص برای آن آورده است. روش وی در این تفسیر ابتدا ذکر آیه و سپس بیان احکام متضاد از آیه است و در پی آن به آرای مطرح شده درباره آن آیه می‌پردازد.
[۳] المفسرون، حیاتهم و منهجهم، ص ۱۲۱.
در تفسیر آیات از روایات نبوی و آرای صحابه و تابعان نیز بهره جسته، به طرح مسائل اختلافی میان شافعیان و حنفیان به ویژه استدلال‌های جصاص حنفی و ردّ آن‌ها پرداخته است.
[۴] المفسدون حیاتهم و منهجهم، ص ۱۲۱.


۱.۳ - الاکلیل فی استنباط التنزیل

الاکلیل فی استنباط التنزیل اثر جلال الدین سیوطی (م. ۹۱۱ ق). این تفسیر همه سوره‌های قرآن به جز ۵ سوره حاقّه، نازعات، قارعه، فیل و کافرون را تفسیر و احکام فقهی متعددی را از آن‌ها استنباط کرده است.
[۵] الاکلیل، ج ۱، ص ۱۶۸.
وی در تألیف این کتاب از منابع فراوان تفسیری، روایی، فقهی، اصولی و سیره و تاریخ سود جسته است.
[۶] الاکلیل، ج ۱، ص ۱۷۶ - ۱۹۰.


۱.۴ - آیات الاحکام

آیات الاحکام اثر محمد علی السایس (م. ۱۳۹۶ ق.).


۱. احکام القرآن، شافعی، ج ۱، ص ۱۵.
۲. احکام القرآن، شافعی، ج ۱، ص ۲۳ - ۳۷.
۳. المفسرون، حیاتهم و منهجهم، ص ۱۲۱.
۴. المفسدون حیاتهم و منهجهم، ص ۱۲۱.
۵. الاکلیل، ج ۱، ص ۱۶۸.
۶. الاکلیل، ج ۱، ص ۱۷۶ - ۱۹۰.



دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله تفسیر فقهی قرآن، ج۸، ص۳۰۰.    






جعبه ابزار