تعصب قومی (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قرآن کریم مساءله
قومیت و تعصب هاى قومى را که در میان
کفار و مشرکان غالبا وجود داشته است،
مذمت کرده است.
از
آیات مختلف
قرآن مجید چنین بر می آید که اقوام و گروه هایی که انبیای الهی در بین آنها به پیامبری برانگیخته می شدند اکثرا اقوامی
لجوج و
متعصب بودند اما در این میان
قوم یهود، بدلیل شدت
تعصب،
خودبرتربینی از جایگاه ویژه ای در بین اقوام متعصب برخوردار هستند. بر اساس آیات قرآن یهودیان خود را یک
نژاد برتر می دانستند، و معتقد بودند
بهشت به خاطر آنها آفریده شده!، و
آتش جهنم با آنها چندان کاری ندارد! آنها فرزندان خدا و دوستان خاص او هستند،چنان که در آیه ۱۸ سوره مائده آمده است:
•«و قالت الیهود و النصاری نحن أبناء الله و أحباؤه:
یهود و
نصارا گفتند ما پسران خدا و دوستان خاص او هستیم.» (هر چند منظورشان فرزندان مجازی باشد)
•«و قالوا لن یدخل الجنة إلا من کان هودا أو نصاری: آنها گفتند کسی در بهشت داخل نمی شود مگر اینکه یهودی یا نصرانی باشد.»
•«و قالوا لن تمسنا النار إلا أیاما معدودة: آتش دوزخ جز چند روزی به ما اصابت نخواهد کرد.»
[۳] این پندارهای موهوم از یک سو آنها را به ظلم و جنایت و گناه و طغیان دعوت می کرد، و از سوی دیگر به کبر و خودپسندی و خود برتربینی.
قوم
عرب نیز دارای تعصب نژادی شدید بودند به نحوی که اگر قرآن به
زبان غیر عربی نازل می شد و یا
پیامبر اسلام ص عرب زبان نبود، اعراب متعصب
تسلیم دین حق نمی شدند.
•«ولو نزلنـه علی بعض الاعجمین فقراه علیهم ما کانوا به مؤمنین:و اگر اين (
كتاب با همه محتوايش) را بر برخى عجم ها (به
زبان غير عربى) فرو مى‌فرستاديم؛پس آن را (پيامبر يا آن عجم) براى آنها مى‌خواند هرگز به آن
ایمان نمى‌آوردند (و مى‌گفتند».
•«ولو جعلنـه قرءانـا اعجمیـا لقالوا لولا فصلت ءایـته ءاعجمی وعربی قل هو للذین ءامنوا هدی وشفاء والذین لا یؤمنون فی ءاذانهم وقر وهو علیهم عمی اولـئک ینادون من مکان بعید:و اگر اين (
كتاب) را قرآنى غير عربى مى كرديم حتما مى‌گفتند: چرا آيات آن روشن و آشكار بيان نشده؟! آيا سخن عجمى و
ملّت عربى (هيچ تناسب دارد)؟! بگو: (در نزول اين
كتاب لغت هدف نيست) اين
كتاب براى كسانى كه ايمان آورده اند سراپا هدايت و شفاى (امراض فردى و اجتماعى) است، و كسانى كه ايمان نمى‌آوردند در گوششان نوعى سنگينى است (كه آن را نمى‌شنوند) و اين
كتاب بر آنها
کور و نامفهوم است، (گويى) آنان از راه دور ندا مى‌شوند.»
قرآن کریم در باره تعصّب نژادی و قومیتی می فرماید:
فضیلت و برتری انسان ها بر یکدیگر، تنها براساس
تقوا است، نه
نژاد و
قبیله و
ملیت:
•«یـایها الناس انا خلقنـکم من ذکر وانثی وجعلنـکم شعوبـا وقبائل لتعارفوا ان اکرمکم عند الله اتقـکم ان الله علیم خبیر:اى
مردم، بى‌ترديد ما همه (افراد نوع) شما را از يك
مرد و
زن (
آدم و
حوّا) آفريديم، و يا هر فرد شما را از يك
پدر و
مادر خلق كرديم، و شما را قبيله هاى بزرگ و كوچك قرار داديم تا همديگر را بشناسيد (پس در ميان شما برترى نژادى نيست بلكه) مسلّما گرامى ترين شما در نزد خدا پرهيزكارترين شماست همانا
خداوند بسيار دانا و آگاه است.»
اسلام معیار برتری را فقط تقوا و پاکی می داند، نه مسائلی همچون: قوم، نژاد، موقعیّت شغلی و
ثروت.می‌بینیم که رنگ‌ها و نژادها در اسلام فقط برای شناختن همدیگر است، و اصلا وسیله
تفاخر و خودبرتربینی و تعصب نیست.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «تعصب قومی».
